Luidruchtig, agressief, teruggetrokken, extreem angstig. Het zijn niet meteen eigenschappen die een leerling populair maken. Kinderen met sociaal-emotionele en gedragsproblemen hebben dan ook vaak moeite om aansluiting te vinden bij medeleerlingen. Renske de Leeuw vroeg leraren in het po hoe zij dat aanpakken. Ze deed dat via focusgroepen met 41 leerkrachten en een vragenlijst onder ruim honderd deelnemers. De leerkrachten blijken veel te werken aan wat De Leeuw randvoorwaarden noemt, zoals samen met ouders een plan opstellen, het vertrouwen winnen van de bewuste leerling door een-op-eencontact, en hulp inroepen van collega’s en professionals om beter om te gaan met deze leerlingen.
Ze werken minder aan gerichte acties in de klas. Leerkrachten zetten zich wel in voor een sociaal klassenklimaat, bijvoorbeeld door leerlingen te laten samenwerken en groepsspel op het schoolplein te stimuleren, maar daarbij richten ze zich op alle kinderen. Ze kiezen voor one-size-fits-all, stelt De Leeuw.
De leerlingen met gedragsproblemen hebben juist behoefte aan ondersteuning op maat. Dat blijkt uit interviews die de promovenda hield met 28 van hen uit groep 7 en 8, en 45 leerlingen uit groep 3 en 4. Ze lopen tegen bijvoorbeeld pesten en uitsluiting aan en komen daar zelf niet uit. Ze hopen dat een klasgenootje hen uitnodigt om mee te spelen, maar durven dat niet (meer) zelf te vragen. Ze vinden het ook moeilijk de leerkracht om hulp te vragen en hopen dat die hen uit zichzelf te hulp schiet.
Deze leerlingen bij de groep betrekken is een aspect van passend onderwijs waar leerkrachten moeite mee hebben, concludeert De Leeuw. Ze zouden ondersteuning moeten krijgen om te leren gevoelige onderwerpen als pesten en buitensluiten bespreekbaar te maken en op te lossen.
Renske de Leeuw, Through the Eyes of the Beholder: Unfolding Social Participation ‘From Within’ the Classroom. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, 2020. Download hier de praktijkflyer met tips.
Dit artikel verscheen in Didactief, april 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
