Voor hun schoolexamen Nederlands moeten havisten een tekst schrijven. Dit vakonderdeel wordt wel getoetst, maar vaak niet onderwezen, omdat een echt goede schrijfdidactiek ontbreekt. Met een promotiebeurs (Dudoc-Alfa) deed lerares Nederlands Klaske Elving daarom onderzoek naar manieren om het schrijfonderwijs te verbeteren.
Ze ontwikkelde voor 4 havo de (digitale) schrijfcursus Booster, gebaseerd op drie didactische uitgangspunten: leren in geleide stappen, leren door peer-interactie en door te observeren. Onderlegger is bovendien het pleidooi van de Meesterschapsteams Nederlands: geef leerlingen inzicht in wat er tijdens het schrijven in hun hoofd gebeurt. De naam Booster komt van de beginletters van de (cognitieve) schrijfstappen: brainstormen, ordenen, opbouw bepalen, schrijven, teruglezen, evalueren en redigeren.
Twaalf leraren van vier scholen hebben tien weken lang met de cursus gewerkt. Ze gaven per stap expliciete instructie en deden zelf hardop pratend voor welke afwegingen je voor en tijdens het schrijven kunt maken. Leerlingen lazen tijdens het schrijven regelmatig elkaars teksten door en gaven daarop feedback. Bovendien bekeken ze korte video’s van leerlingen die hardop nadachten over stappen in het schrijfproces, zoals een brainstormpapier ordenen, een goede slotzin verzinnen of feedback geven op andermans tekst. Door deze aanpak gingen leerlingen beter schrijven: ze stopten regelmatig om na te denken, hun tekst terug te lezen en deze te herzien.
Laat leerlingen elke stap oefenen, niet door hen complete teksten te laten schrijven, maar met deelopdrachten. Laat hen bijvoorbeeld samen een alinea beoordelen: leest het prettig, wat kan beter en staan er nog taalfouten in? Tussentijdse feedback op elkaars teksten – ‘Ik begrijp echt niet wat je hier wil zeggen’ – is leerzamer dan een punt achteraf van de leraar, en leerlingen kunnen meteen hun teksten verbeteren.
Klaske Elving-Heida, Effectieve leeractiviteiten voor het schrijfonderwijs in havo 4. Proefschrift Universiteit Utrecht, 2019. Vraag de tien Boosterlessen op via [email protected].
Dit artikel verscheen in Didactief, januari-februari 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
