KiVa is een schoolbreed programma om pesten tegen te gaan en tegelijkertijd te werken aan positieve groepsvorming. Het programma bestaat uit onder meer training en bijscholing van leerkrachten, lesmateriaal en monitoring van het sociale klimaat in de klas.
Uit onderzoek onder 66 KiVa-scholen in Nederland (binnen het actieprogramma Onderwijs Bewijs) blijkt dat pesten hier significant meer afneemt dan op de 33 controlescholen. Vooral de indirecte en meer complexe vormen van verbaal en relationeel slachtofferschap worden minder. Op KiVa-scholen hebben leerkrachten meer aandacht voor pesten, is hun houding tegenover pesten negatiever en zijn ze vaardiger in het aanpakken van pesten. Leerlingen vinden het door KiVa belangrijk om goed te zijn in vriendschappen en staan ook negatiever tegenover pesten. De resultaten zijn zowel na één als na twee jaar zichtbaar.
Staatssecretaris Dekker noemt de KiVa-methode een mooi voorbeeld van evidence-based-onderwijs. Wereldwijd is KiVa het eerste programma tegen pesten waarvan de effectiviteit in twee landen, Finland en Nederland, in een experimenteel onderzoek is aangetoond. Ook in Estland, Italië, Vlaanderen en Wales is begonnen met effectonderzoek. Maar ondanks het succes van KiVa wordt een deel van de leerlingen op KiVa-scholen nog steeds gepest.
Met mijn dit jaar ontvangen Vici-subsidie van NWO ga ik op zoek naar interventies op maat bij het verder tegengaan van pesten. Centrale vragen in dat nieuwe onderzoek zijn: waarom mislukt het tegengaan van pesten soms en hoe kun je dat veranderen? Ligt het aan een groep populaire leerlingen die het programma dwarsboomt? Zijn er leerlingen die niet alleen slachtoffer, maar ook dader zijn? Heeft de leerkracht wel voldoende zicht op wat er speelt tussen leerlingen? Kunnen ouders worden betrokken bij het tegengaan van pesten? Om een pestsituatie op te lossen is het nodig zicht te hebben op de rol van de pester, de gepeste, de hele klas, de leerkracht en de ouders.
Het eindrapport van het KiVA-effectonderzoek is hier te downloaden.
Tekst: René Veenstra
Dit artikel is eerder verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (november 2015).
5 februari 2016
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
