De nieuwste ronde van Talis (zie kader) in Nederland bevestigt eerdere internationale bevindingen. Zo bleek uit een analyse van studies naar professionele ontwikkeling in multicultureel onderwijs, door Parkhouse en collega’s (2019), dat leraren zich veelal onvoorbereid voelen op het lesgeven aan divers samengestelde klassen.
Als onderzoekers van Talis 2018 stelden we vragen via een survey (digitaal of pen en papier) aan een ongekend grote en representatieve groep leraren, met relatief meer aandacht voor diversiteit dan in de vorige Talis-rondes. In dit artikel zetten we de resultaten uit het po op een rij (zie Severiens e.a., 2019).
De helft van de leerkrachten stelt dat er in de lerarenopleiding aandacht was voor lesgeven aan multiculturele of meertalige groepen. Toch voelt 83% zich hierop door de lerarenopleiding niet voorbereid. Kijken we alleen naar startende leraren, dan is dat aandeel iets lager, maar nog altijd driekwart (74%). Blijkbaar voelen pas afgestudeerde leraren zich net iets vaker goed voorbereid, wat suggereert dat er recent meer aandacht aan diversiteit wordt besteed in lerarenopleidingen. Ook kan het zijn dat de inhoud van de lerarenopleiding bij starters verser in het geheugen ligt, of dat zij met hun korte werkervaring nog niet in contact zijn gekomen met een (zeer) diverse klas en niet overzien dat het lesgeven daarin mogelijk meer van hen vraagt dan wat de opleiding ze heeft bijgebracht.
Dat de meeste leraren zich niet goed voorbereid voelen, betekent geen gebrek aan professioneel zelfvertrouwen in het lesgeven aan een multiculturele of meertalige klas: de meerderheid (62%) acht zichzelf hier redelijk tot goed toe in staat. De vraag is op basis waarvan ze deze inschatting maken: vinden leraren dat ze het in de praktijk geleerd hebben of hebben professionele ontwikkelingsactiviteiten ook een rol gespeeld?
Van de leraren die lesgeven op divers samengestelde scholen (54%) heeft in de laatste twaalf maanden slechts een klein deel zo’n activiteit gevolgd: 15% over lesgeven aan multiculturele of meertalige groepen en 12% over communiceren met personen uit andere culturen of landen. Onder leraren die lesgeven op scholen zonder culturele diversiteit is dat nog minder (8% en 7%). Hun zelfvertrouwen lijkt dus niet op die activiteiten gebaseerd. Wel wil een kwart van de leraren op diverse scholen graag meer leren over lesgeven in multiculturele of meertalige klassen en 17% heeft behoefte aan bijscholing over communiceren met personen uit andere culturen of landen.
Werk aan de winkel dus voor pabo’s en aanbieders van activiteiten voor professionele ontwikkeling. De review van Parkhouse en collega’s liet zien dat dit effectief kan zijn, maar er is wel meer nodig. Het hoge professioneel zelfvertrouwen van de meeste leraren is namelijk volgens onderzoek (Siwatu e.a., 2016) niet per se een goed teken. Het kan ervoor zorgen dat ze niet bijleren: ze denken immers dat ze het al kunnen.
Lastig is ook dat het multiculturele onderwerp vaak veel weerstand oproept, zoals het onderzoek van Parkhouse en collega’s laat zien. Zij betogen dat meer openheid nodig is: het gaat om gevoelige en persoonlijke onderwerpen die vaak emotioneel beladen zijn. Openheid en een schoolklimaat waarin leerkrachten zich veilig voelen om over hun onzekerheden te praten, helpen om de lespraktijk te veranderen en verschillen in schoolloopbanen tussen kinderen met verschillende achtergronden te verkleinen. Beter lesgeven in een diverse klas begint daarom bij het bespreekbaar maken van dit onderwerp, op de pabo’s en in activiteiten voor professionele ontwikkeling.
Talis 2018In de vijfjaarlijkse Teaching and Learning International Survey (Talis) van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) worden leraren en schoolleiders bevraagd over hun beroep en werkomstandigheden. Aan Talis 2018 deden 48 landen mee. Nederland nam al in 2008 en 2013 deel in de onderbouw van het vo, en nu voor het eerst ook in het po (groep 3 tot 8). Ruim tweeduizend leraren en 180 schoolleiders van bijna evenveel basisscholen vulden een vragenlijst in, op basis van een steekproef aangevuld met vrijwillige aanmeldingen. Talis-deelnemers ontvangen de resultaten van hun school, afgezet tegen die van andere scholen in Nederland. Onderzoekers van Ecorys en de Erasmus Universiteit Rotterdam voerden de editie 2018 uit. / Ankie Lok |
Froukje Wartenbergh e.a., Teaching and Learning International Survey (TALIS) 2018. Nationaal rapport basisonderwijs, 2020 (NRO-projectnummer 405-16-385).
Bronnen:
Parkhouse, H., Lu, C.Y., & Massaro, V.R. (2019). Multicultural Education Professional Development: A Review of the Literature. Review of Educational Research, 89(3), 416-458. https://doi.org/10.3102/0034654319840359
Severiens, S., Van der Boom, E., Ouwehand, K. & Meeuwisse, M. (2019). Schoolcompositie en kenmerken van docentkwaliteit op VO-scholen. Resultaten van secundaire analyses op de Nederlandse data in het OESO-TALIS 2013 bestand. Pedagogische Studiën, 95, 254-271.
Siwatu, K. O., Chesnut, S. R., Alejandro, A. Y., & Young, H. A. (2016). Examining preservice teachers' culturally responsive teaching self-efficacy doubts. The Teacher Educator, 51(4), 277-296.
Dit artikel verscheen in Didactief, november 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
