In Nederland hebben we een grote onderwijsvrijheid. Scholen en leraren mogen veel zelf bepalen. Waardevol, maar soms ook zoeken. Want waar begin je? Wat is nu precies verplicht en wat is optioneel? En hoe geef je invulling aan de ruime kerndoelen? De vernieuwde website leerplaninbeeld.slo.nl biedt uitkomst. ‘Hier staan straks alle wettelijke doelen voor zowel primair als voortgezet onderwijs overzichtelijk weergegeven, per onderwijsniveau en vak- of leergebied,’ vertelt Frederik Oorschot, projectleider digitalisering curriculum bij SLO. Het geeft leraren zicht op wat moet en wat mag. ‘Voor dat wat moet, maakten we voorbeeldmatige uitwerkingen die leraren helpen een bepaald kerndoel in te vullen. Daarbij maakt de site ook de doorlopende leerlijn inzichtelijk, waardoor je beter ziet waar een leerling vandaan komt of naartoe gaat.’
Breed denken
Komt ‘openbaar bestuur in de provincie’ deze week aan bod in de methode? Op de hernieuwde website zie je snel genoeg of dit verplichte lesstof is of dat je het mag overslaan. Of misschien anders kan invullen. In dit voorbeeld komen we uit bij kerndoel 36 voor het primair onderwijs: De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en de Europese staatsinrichting en de rol van de burger. ‘Behoorlijk breed, maar één klik verder vind je de voorbeeld uitwerkingen: concretere ideeën over waar je aandacht aan zou kunnen besteden om dit kerndoel te behalen. We doen daarbij geen suggesties voor de vorm, maar het voorbeeld geeft wel inspiratie om op een andere manier naar een onderwerp te kijken.’ Zo zou je bijvoorbeeld in plaats van terug te keren naar het boek, volgens Oorschot ook een bezoek kunnen brengen aan het stadhuis of een wethouder uitnodigen op school. ‘En misschien ontdek je wel dat de les heel goed is te combineren met een kerndoel van een ander vak, bijvoorbeeld het schrijven van een formele brief.’
Hulpmiddel op inhoud
Oorschot hoopt dat de vernieuwde site leraren inspireert vaker aan kerndoelen te werken door bijvoorbeeld naar musea te gaan, een virtuele rondreis te maken of de natuur op te zoeken. Maar zoals gezegd vind je dat soort suggesties voor de vorm op de site niet. ‘We zijn een hulpmiddel op inhoud, niet op didactiek.’ Andersom helpt de website andere partijen rond het onderwijsveld om hun aanbod aan te laten sluiten op de kerndoelen. Zo kunnen musea of erfgoedinstellingen hun educatieve activiteiten veel gerichter aanbieden en presenteren richting scholen. “Kijk, wij hebben hier twee fantastische
lessen die aansluiten bij de voorbeelduitwerkingen bij kerndoel 56 over cultureel erfgoed.” Voor een leraar wordt het zo laagdrempeliger om voor hybride lesvormen te kiezen.’
(Verder) leren bij NaturalisOpgezette dieren natekenen, meekijken hoe net ontdekte Triceratopsbotten worden onderzocht of een 3D-print maken van T-rex Trix: bij museum Naturalis kunnen scholen terecht voor leuke en leerzame lessen op het gebied van natuur en biodiversiteit. ‘Als groot museum zien wij het als onze verantwoordelijkheid kinderen wijzer te maken over de natuur, hun nieuwsgierigheid te stimuleren en hen de kans te geven hun talent of passie op dit gebied te ontdekken,’ vertelt Hoofd Educatieve Ontwikkeling Yuri Matteman. ‘Ons educatieve programma is altijd al gebaseerd op de kerndoelen, maar vanaf volgend jaar gaan we er de voorbeeld uitwerkingen van Leerplan in Beeld aan koppelen. We zijn blij met die open database, want het helpt ons ons aanbod zo goed mogelijk af te stemmen op het curriculum van school. Zo kunnen we een leraar nog gerichter laten zien welk stukje lesstof we uit handen nemen en welke doelen ze daarmee kunnen afdekken.
Naturalis gelooft in een ‘leerecosysteem’ dat kinderen binnen en buiten school(tijd) aanmoedigt te blijven leren over onderwerpen waar ze enthousiast over zijn. Het museum is dan ook één van de kartrekkers van het programma ‘Verwonder om de Hoek’ dat leraren, buitenschoolse organisaties en aanbieders van educatieve activiteiten in de regio Holland Rijnland met elkaar verbindt. ‘We bouwen een infrastructuur waar al het educatieve aanbod samenkomt en op elkaar is afgestemd. Zodat het kinderen heel gemakkelijk wordt gemaakt een volgende stap te zetten in de ontwikkeling van hun talent of passie.’ Meer weten? naturalis.nl / verwonderomdehoek.nl |
Verbinding
De hernieuwde website gaat eind 2020 live, maar blijft in ontwikkeling. ‘De kerndoelen staan er allemaal in, dus leraren kunnen aan de slag. Gaandeweg komen er nog de doelen van de referentiekaders Nederlandse taal en rekenen en nieuwe voorbeeld uitwerkingen bij.’ Oorschot hoopt dat de site op termijn ook verbinding zal brengen in het onderwijsveld. ‘Er is veel mogelijk. Zo nodigen we musea, erfgoedinstellingen maar ook uitgeverijen en toetsontwikkelaars uit om hun data aan de achterkant te koppelen. Met speciale labels kan het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid bijvoorbeeld al zijn filmpjes over geschiedenis koppelen aan een vak of leergebied. Uitgeverijen kunnen daar vervolgens naar linken in hun methode. Of misschien ontdekken een museum en een onderzoekslab wel dat ze rond hetzelfde kerndoel werken en besluiten ze hun educatieve aanbod op elkaar af te stemmen. De database zorgt ervoor dat alle partijen over hetzelfde praten. Zo worden verbindingslijnen in het onderwijsveld zichtbaar en kunnen er veel makkelijker gerelateerde activiteiten ontstaan. Waar uiteindelijk de leerling natuurlijk van profiteert.’
Meer lezen? Ga naar:
Dit artikel verscheen in de special 'Ruimte voor eigen curriculumkeuzes' bij Didactief, december 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
