Interview

Dekker: herstel artikel 23 in waarde

Artikel 23 waarin de vrijheid van onderwijs in Nederland wordt geregeld, bestaat straks 100 jaar. U wilt het oprichten van nieuwe scholen makkelijker maken. Waarom, en wat is uw idee van een goede school?
'We hebben altijd de mond vol van de vrijheid van onderwijs in Nederland, maar probeer maar eens een school te stichten... Toen ik ontdekte hoe moeilijk dat soms is, dacht ik: dat is toch eigenlijk raar. Het probleem zit niet in artikel 23 van de grondwet, dat artikel is héél algemeen. Het zit meer in de manier waarop het is uitgewerkt. Artikel 23 is in de jaren '50 en '60 heel erg gekoppeld aan het idee van richting en geloofsovertuiging. Nu heb ik geen probleem met scholen op basis van een geloofsovertuiging, maar ik heb er ook geen moeite mee als onderwijsvernieuwers of ouders met vernieuwende ideeën een school willen oprichten. Waarom zou je ze geen plek kunnen geven?
Tegelijkertijd, als je kijkt naar de scholen die het wel hebben gehaald, met u-bochten desnoods, dan zijn er teveel die òf er een potje van maakten òf gouden bergen beloofden maar na drie jaar de tent weer moesten sluiten. Ik zou dus veel meer ruimte en vrijheid willen geven, maar tegelijkertijd wel met een betere toets op levensvatbaarheid en kwaliteit.'

Waar denkt u dan aan?
'We moeten goed nadenken over hoe we in de toekomst omgaan met stichtings- en opheffingsnormen: wat is een reëel groeipad voor scholen? En we mogen ook van scholen vragen: kom met een goed plan, hoe wil je het aanpakken? En ik wil dat een aantal deskundigen naar zo'n plan kijkt, om te beoordelen of er voldoende kennis achter zit om een goede school te starten.'

Deskundigen die door de overheid worden aangewezen?
'Ja, bijvoorbeeld vanuit de overheid, daar kan de inspectie misschien een rol in spelen. Maar het gaat nu te vaak mis. En soms zijn het ook dezelfde mensen waarvan we net een school hebben moeten sluiten, die vervolgens zeggen: we beginnen weer opnieuw. En dan voelt iedereen aan zijn water: dit gaat niet goed.'

Denkt u aan specifieke nieuwe criteria?
'We kunnen een paar voorbehouden inbouwen, zoals de kwaliteit van docenten, de kwaliteit van het onderwijsplan en de kwaliteit van bestuurders.'

Wat zal dat betekenen voor de gevestigde besturen?
'Als je het oorspronkelijke idee van artikel 23 nieuw leven inblaast, zal dat voor de gevestigde besturen betekenen dat ze steeds beter moeten luisteren naar ouders en leerlingen: waar is behoefte aan?'

Concurrentie is goed?
'Onderwijs is geen markt en het gaat er ook niet om zoveel mogelijk leerlingen te krijgen, maar voor zorg op kwaliteit en rekening houden met wat leerlingen en ouders willen, kan een beetje concurrentie helemaal geen kwaad.'

Staatssecretaris Dekker stuurde 2 juli een brief aan de Tweede kamer waarin hij pleit voor meer ruimte voor nieuwe scholen.