Wie gelooft dat succes in een bepaald schoolvak te danken is aan aanleg en natuurtalent, zal zich minder inspannen om (leerlingen te helpen) beter te worden. Maar wie aanneemt dat ons brein plastisch is en je dus altijd kunt groeien, zal zich inzetten voor verbetering. De Amerikaanse psycholoog Carol Dweck muntte hiervoor de begrippen fixed en growth mindset en stelde dat een growth mindset leerprestaties bevordert.
Haar theorie is niet geheel onomstreden. Dat ons brein plastisch is, is het punt niet, dat hebben hersenwetenschappers al aangetoond. Maar critici van Dweck zeggen dat het nog niet zo eenvoudig is om iemands mindset te meten. Ook bleek in vervolgonderzoek het verband tussen mindset en leerprestaties nogal klein of zelfs verwaarloosbaar. Tegelijkertijd raakt het begrip growth mindset aan hoge verwachtingen van leraren, en daarvan is wel aangetoond dat die leerprestaties positief beïnvloeden. Enkele grootschalige Amerikaanse studies geven meer inzicht in wanneer de mindset wel en niet ‘werkt’.
De National Study of Learning Mindsets, uitgevoerd door David Yeager en collega’s, omvatte 16 duizend leerlingen (14-15 jaar) van 75 Amerikaanse high schools. De helft kreeg een online les van een uur over het plastische brein, de andere helft (controlegroep) deed een andere activiteit. Hoe kort ook, de interventie leek effect te sorteren. Vooral zwakke leerlingen haalden betere cijfers en over de gehele linie gingen leerlingen bij wiskunde beter presteren (de wiskundeknobbel was kennelijk als fabeltje succesvol ontmaskerd).
In een vervolgstudie keken Yeager en collega’s of de leraar van invloed is op de effectiviteit van de breinles. Daartoe brachten ze de mindset van 223 wiskundeleraren in kaart. Daaruit bleek: je kunt leerlingen wel leren dat hun brein flexibel is, maar ze profiteren daar alleen ten volle van als hun leraar ook een growie is. Fixies daarentegen dempen of doven het effect.
Met deze kennis richtten Tenelle Porter en collega’s hun pijlen op leraren. Ze lieten 25 leraren uit grade 6 en 7 gedurende tien weken bij Engels, wiskunde en science aandacht besteden aan breinkennis. Zo moesten ze hun leerlingen vragen in welk onderdeel ze beter wilden worden en hen helpen daarvoor een plan op te zetten. Leraren kregen daarbij inhoudelijke ondersteuning van de onderzoekers onder meer in de vorm van videofilmpjes, didactische tips en feedback na lesobservaties. Ze werden vergeleken met 25 leraren en hun leerlingen zonder breinlessen.
Het programma leidde niet alleen bij leerlingen, maar ook bij hun leraren tot meer growies. Dit vertaalde zich in betere cijfers voor de leerlingen, overigens alleen in de vakken met breinlessen; er was geen overdracht naar andere schoolvakken. Ook hier waren de effecten bij zwakke leerlingen het grootst. Leerlingen die toch al goed presteren, hebben doorgaans meer geloof in eigen kunnen.
Daarnaast profiteerden leerlingen van leraren die van fixie in growie veranderden het meest. Ook dat klinkt logisch: zij hebben de meeste winst te behalen.
David Yeager et al., A national experiment reveals where a growth mindset improves achievement. Nature, 2019.
Tenelle Porter et al., Growth Mindset Intervention Delivered by Teachers Boosts Achievement in Early Adolescence. Psychological Science, 2022.
David Yeager et al., Teacher mindsets help explain where a growth mindset intervention does and doesn’t work. Psychological Science, 2022.
Dit artikel verscheen in Didactief, december 2022.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
