Onderzoek

De Curriculummonitor

‘Zit er genoeg samenhang in uw onderwijsaanbod?’ ‘Heeft u voldoende zicht op de leerinhouden en -doelen van de vakken die u geeft?’ Het zijn maar enkele van de vragen uit de dit jaar voor het eerst uitgevoerde Curriculummonitor, samengesteld door SLO, nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling. Zo’n vierhonderd leraren en schoolleiders uit het basisonderwijs en ruim duizend uit het voortgezet onderwijs vulden de uitgebreide online vragenlijst in, die inzicht moet geven in de manier waarop scholen vormgeven aan hun curricula. De respondenten wordt gevraagd naar hun ervaringen met thema’s als het aanbrengen van samenhang in het lesprogramma, het inpassen van vakoverstijgende vaardigheden, het omgaan met verschillen en het ontwikkelen van doorlopende leerlijnen. Het achterliggende idee is dat toekomstige projecten op het gebied van leerplanontwikkeling kunnen profiteren van de door de Curriculummonitor verzamelde inzichten.

Projectleider Annette Koopmans is nog volop bezig met het verwerken van de resultaten en moet de antwoorden nog nader uitsplitsen naar schooltype, maar signaleert al wel een paar opvallende punten. Zo geven veel scholen aan dat ze moeite hebben samenhang in het lesprogramma aan te brengen. Ook hebben ze lang niet altijd het idee dat er genoeg ruimte is om eigen keuzes te maken. Het overvolle lesprogramma zou daar onder andere debet aan zijn. Verder geeft een aanzienlijke groep van de respondenten aan dat ze bij de toetsing meer mogelijkheden wil om maatwerk te kunnen leveren. Last but not least: een flink deel van de leraren in het basisonderwijs laat weten bij bepaalde vakken niet goed zicht te hebben op de belangrijkste doelen en inhouden. Het meest genoemd worden: kunstzinnige oriëntatie, burgerschap en natuur & techniek.

Prikkelende punten, maar Koopmans waakt voor snelle conclusies. Neem bijvoorbeeld de behoefte aan nadere uitwerkingen voor bovengenoemde vakken. Koopmans: ‘Voor het ene vak is hier meer behoefte aan dan voor het andere. De vraag is waar het dan om gaat: tussendoelen en leerlijnen, concrete lesmaterialen of iets heel anders.’ Ook  is niet direct duidelijk wat de roep om meer differentiatie bij toetsing precies betekent. Geven de huidige toetsen daar te weinig mogelijkheden voor, of zijn die er wel maar worden ze niet optimaal benut? Kortom: ‘We moeten deze gegevens nog verder analyseren om ze goed te kunnen interpreteren.’

Eind dit jaar hoopt Koopmans met een uitgebreide analyse van de resultaten van de monitor te komen. Om de bevindingen te verhelderen worden bepaalde punten nog nader onderzocht door middel van aanvullende interviews en schoolbezoeken. Het is de bedoeling dat de Curriculummonitor elke twee à drie jaar herhaald wordt.