Onderzoek

Beter rekenen onder tijdsdruk?

Het oefenen en vooral testen onder tijdsdruk is gangbaar in het onderwijs. Denk maar aan de Een-Minuut-Test voor technisch lezen en andere tempotoetsen. Maar welke invloed heeft dat eigenlijk op de prestaties? Masterstudent Pieter Devos, in het dagelijks leven directeur van basisschool De Wijzer in het Vlaamse Aarsele, nam de proef op de som.

Mensen gaan verschillend om met tijdsdruk: voor sommigen werkt het stimulerend, bij anderen leidt het juist tot stress, faalangst en meer fouten. Uit eerder onderzoek blijkt dat kinderen die moeite met tijdsdruk hebben, stoppen met de taak, heel nauwkeurig en daardoor te traag werken of juist heel snel en daardoor onzorgvuldig werken. In alle gevallen krijgt de docent, aldus Devos, geen juist beeld van wat leerlingen kunnen.

Hij ging op zes Vlaamse basisscholen na onder welke condities leerlingen baat dan wel last hebben van tijdsdruk bij het oefenen van rekenvaardigheden. Hij liet de leerlingen, ruim duizend uit het tweede tot en met zesde leerjaar (groep 3 tot en met 8), rekentaken doen onder en zonder tijdsdruk.

Tegen zijn verwachting in had tijdsdruk niet alleen een positief effect op het werktempo, maar ook op de productiviteit. Gemiddeld bleken leerlingen onder tijdsdruk beter te presteren. Maar dat gold niet voor allemaal. Vooral meisjes, jonge leerlingen en kinderen die toch al goed kunnen rekenen, hebben baat bij wat druk op de ketel. Jongens, zwakke rekenaars en leerlingen uit de bovenbouw werken daarentegen juist slechter. Om een goed beeld te krijgen van wat leerlingen kunnen, adviseert Devos daarom om sterke, vrouwelijke rekenaars uit de middenbouw (8-9 jaar) te laten oefenen onder tijdsdruk. 'Maar laat jongens, matige en zwakke rekenaars en leerlingen uit de bovenbouw (10-12 jaar) juist werken zonder tijdsdruk, want dat levert bij hen de beste resultaten.'

Pieter Devos, Haast en Spoed Zelden Goed? Effect van Tijdsdruk op de Rekenprestaties in het Basisonderwijs. Masterthesis Open Universiteit (begeleider Wim Westera), 2015. Scriptie is online beschikbaar via DSpace.

Tekst: Bea Ros

Dit artikel is eerder gepubliceerd in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (mei 2015).

14 september 2015