Onderzoek

ADHD en dyslexie zijn verwant

ADHD en dyslexie zijn aangeboren stoornissen die bij ongeveer 5% van de schoolgaande kinderen voorkomen. Samen komen ze veel vaker voor dan op basis van toeval verwacht mag worden. Zo heeft 40% van de kinderen met ADHD ook dyslexie en 35% van de dyslectici ook ADHD. Uiterlijk lijken het twee verschillende stoornissen. Wat heeft hyperactief en impulsief gedrag nou te maken met leesproblemen? De Amsterdamse promovenda Christien de Jong speurde op neurocognitief niveau naar overeenkomsten.

Kinderen met ADHD kennen twee typische cognitieve problemen: ze missen het vermogen tijdig te stoppen met een handeling (inhibitie) en om ruimtelijke informatie goed te onthouden (visuospatieel werkgeheugen). Dyslectische kinderen hebben moeite met het snel benoemen van letters, cijfers en kleuren (rapid naming) en met het onderscheid tussen echte en nepwoorden (lexicale processen). In haar onderzoek heeft De Jong vier groepen kinderen met elkaar vergeleken: kinderen met ADHD, met dyslexie, met ADHD plus dyslexie en een kinderen zonder stoornis (controlegroep). Ze liet hen diverse computertaakjes doen, zoals dingen onthouden en kleuren of letters benoemen.

Uit hun scores bleek dat de typische kenmerken van dyslexie zich ook voordoen bij ADHD en andersom. Zo hebben ook dyslectische kinderen moeite om tijdig een handeling te stoppen en zijn kinderen met ADHD ook trager in rapid naming. Alleen het gebrekkig ruimtelijk werkgeheugen blijf typisch voor ADHD’ers. De Jong adviseert om bij de behandeling van ADHD of dyslexie vooral ook te kijken naar andere stoornissen, want deze kunnen de effectiviteit van de behandeling beïnvloeden. Uit haar eigen onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat het ADHD-medicijn atomoxetine vooral goed werkt bij kinderen die zowel ADHD als dyslexie hebben en niet bij kinderen met slechts een van beide stoornissen. 

Christien Alderlieste-de Jong, Attention Deficit/Hyperactivity Disorder and Reading Disorder and Reading Disorder More Alike than Different: The Neurocognitive Underpinnings of their Comorbidity. Proefschrift Vrije Universiteit 2013.