Goede voornemens

Sinds mijn overstap naar het onderwijs maak ik mijn goede voornemens niet meer op oudejaarsdag, maar in de zomervakantie. Wandelend in de bergen zag ik mezelf het afgelopen jaar vooral weer bezig met helpen en fiksen. Waarom moest ik zo nodig een tekening maken voor een leerling bij de crea-les? En had ik mijn leerlingen de ruzie over het geroddel tijdens de pauze niet beter zelf kunnen laten oplossen, in plaats van meteen op de stoel van de rechter te gaan zitten? Ik deed het met de beste bedoelingen. Maar toch.

Hoe organiseer je
weerstand in een
succesvolle les?

Gert Biesta had ik mee op vakantie, nou ja: zijn boek Wereldgericht onderwijs. Zijn betoog over omgaan met weerstand inspireerde me. Want ermee leren omgaan als het niet gaat zoals je het in je hoofd hebt, is één van de belangrijkste dingen die we te leren hebben. Er zijn op zo’n moment twee uitersten die we allemaal kennen: we druipen af en bestempelen ons plan als onhaalbaar (zelfvernietiging noemt Biesta dat) of we duwen door, ook al maken we anderen kapot (wereldvernietiging volgens Biesta). Hoe kan het dan wel? Door in gesprek te gaan met jezelf en de wereld, om te kijken welke stap je wél kan zetten. Dat kunnen we kinderen leren. En school is een prachtige leeromgeving. Maar dat vraagt wat van ons. Want hoe organiseer je weerstand en ongemak in een verder succesvolle les? Tuurlijk, van proberen kan je leren, en vooral als het niet meteen succesvol is. We kunnen vragen blijven stellen en de aandacht van kids richten naar oplossingen in zichzelf.

Maar dan terug naar de realiteit van mijn klas: als iets niet lukt, dan balen we allemaal. De kids balen dat ze niet kunnen doen wat ze bedacht hebben. En ik word overvallen door ongemak omdat ik hen zie worstelen. Ik ben gefrustreerd, ik had het toch goed uitgelegd? Of nog erger, onzeker: had ik het wel goed uitgelegd? Op zo’n moment kan ik moeilijk omgaan met die weerstand en dat ongemak. Uit mijn helpersreflex blijven? Oef. En dan een mooie vraag stellen? Dubbele oef.

Geduldig omgaan met weerstand en kinderen hierin begeleiden is mijn goede voornemen voor dit schooljaar. En dan mag ik ook mijzelf helpen omgaan met het ongemak. Zelf proberen, struikelen en fouten maken. Want dat alles weer anders gaat lopen dan ik het bedacht en gepland had, is gelukkig een zekerheid in het onderwijs.

Laura van Breen werkt als leraar groep 7 op een basisschool in de binnenstad van Den Haag. Meer lezen?

Dit artikel verscheen in Didactief, september 2023.