Kop eraf

Tekst Ferry Haan
Gepubliceerd op 01-03-2025
De Onderwijsraad publiceerde onlangs een interessant rapport over het docentschap met de vele routes naar het docentschap. Het oogt onoverzichtelijk. Er is geen relatie, maar het plaatje is de afgelopen maand voor het docentschap economie eenvoudiger geworden. Tot mijn verdriet. Het gaat hier om de KOP-opleiding tot bachelor leraar economie. In hoogtijdagen zaten op de HvA op deze opleiding jaarlijks 80 aankomend docenten in de collegebanken. Maar na dit jaar niet meer. De KOP-route is opgeheven. In het licht van het docententekort is dit treurig. 

De KOP-opleiding is bedoeld voor studenten die een verwante bachelor-opleiding hebben afgemaakt, waarin veel van het inhoudelijke economiecurriculum aan bod is gekomen. Ze moeten alleen nog docent worden. Probleem is dat er in het hoger onderwijs geen verwante economie-opleidingen meer zijn. Veel opleidingen doen wel wat aan bedrijfseconomie, maar heel weinig besteden ook aandacht aan algemene economie. In technische termen: ‘de kennisbasis wordt niet meer wordt afgedekt’. De KOP-studenten komen inhoudelijk dus tekort.

Nu zijn er bij zo’n constatering twee oplossingsrichtingen. Naast opheffing is dat om iets te doen aan de inhoudelijke tekortkomingen. Voor deze route bleken geen middelen beschikbaar en dus verdwijnt er een belangrijke route naar het docentschap. 

De discussie over verwantschap speelt niet alleen bij de bachelor leraar economie. Wanneer de trend zich doorzet, komen bijvoorbeeld ook educatieve minoren op de universiteiten in de problemen. Docententekort of geen docententekort.

Perverse prikkels voor hogescholen

De verdediging is dat voor aspirant docenten met een bachelor de zij-instromer in beroep (ZIB)-route is opgetuigd. Iedereen met een bachelor-diploma kan nog steeds docent worden. Deze route is echter ingewikkelder en duurt langer. Een ZIB-traject duurt twee jaar. De KOP aangevuld met een inhoudelijk programma, zou in minder tijd kunnen en ik denk ook goedkoper zijn. 

De prikkels voor de hogescholen zijn pervers. Een ZIB-traject levert meer middelen op dan de KOP-route. Voor de scholen waar de aankomend ZIB-studenten werken, is de regeling ook financieel aantrekkelijk. De ZIB-student zelf is de klos. Deze moet een flink portfolio samenstellen en door ingewikkelde assessments heen. Op de hogescholen volgt vervolgens een soms wat eenzame individuele leerroute. 

De financiële prikkels zijn duidelijk. De KOP moet eraf. Een opleiding die decennia goede docenten heeft af- en opgeleverd, gaat verdwijnen. Er wordt gekapt in het woud aan routes naar het docentschap. Het effect op het docententekort valt te voorspellen. Kleiner wordt het niet.


Deze column is verschenen in Didactief van maart 2025.

Contact met de redactie: contactpagina

Ferry Haan

Ferry Haan is docent aan de master Leraar economie aan de Hogeschool van Amsterdam. Tussen 2015 en 2019 was hij geassocieerd lid van de Onderwijsraad. Hij promoveerde in 2018 aan de Universiteit van Amsterdam op excellentiebeleid in het vo.

Gerelateerde artikelen
Blog

Onderwijsraad

07-12-2018
Zijn periode als lid van de Onderwijsraad zit er voor Ferry Haan op.

Blog

Blijft de havo?

13-05-2021
Vijftienjarigen kunnen nu nog in zeven verschillende onderwijsniveaus terechtkomen.

Blog

Nee, het kan tekort juist vergroten

06-09-2017
De eis van het primair onderwijs ligt op de formatietafel.

Click here to revoke the Cookie consent