De zee zien

die me gek genoeg deden denken aan het witte duivenpaartje van onze overburen (...). Onlangs had ik de duiven mogen vasthouden en zo vanzelfsprekend als ik ze toen streelde, streelde ik nu Marijkes borsten.' Eentje giert het uit. Ben ik boos? Schaam ik me? Nee hoor. Dit is de reactie van het beoogde lezerspubliek. Voor mijn gevoel leveren we hierdoor een bijdrage aan de presentatie.

Samen met een collega, de mediathecaris, de rector en zestien leerlingen uit 2 en 3 vmbo was ik er op een zondagmiddag bij toen Koos Meinderts' nieuwste jongerenroman De zee zien gepresenteerd werd in museum Catharijne Convent in Utrecht. Meinderts' vorige jongerenroman, Lang zal ze leven, vond ik groots. Groots in woorden, gedachten en het behandelen van een maatschappelijk probleem zonder dat dit het doel op zich is. Met deze nieuwe roman móést ik dus aan de slag in de klas.

We regelen meteen dertig exemplaren, zodat er een klassenset op school is. Omdat het boek echt net vers van de pers komt, schiet de uitgever me te hulp. Eerder heeft de bibliotheek of de plaatselijke kinderboekhandel een klassenset verzorgd. Met deze roman kun je alle lezers bedienen, van vmbo tot en met vwo, onderbouw en bovenbouw. De gelaagdheid zorgt voor de differentiatie. Een stap die ik nooit oversla, is de leesbeleving van de leerlingen verbinden aan de eigen ervaringen. Hierdoor laat je leerlingen zich het verhaal eigen maken. Door hier consequent bij elk boek aandacht aan te besteden, zie ik mijn vmbo'ers groeien van niet willende, soms zelfs angstige lezers tot zelfbewuste, kritische en met plezier lezende jongeren.

Een collega en ik vragen in al onze klassen wie er zin heeft om mee te gaan. We laten het boek zien, lezen de flaptekst voor en vertellen dat ze bij de officiële presentatie van het boek kunnen zijn. Een klein beetje huiverig ben ik wel, omdat het op een zondagmiddag is in een museum, niet meteen de gunstigste voorwaarden. Er zijn meteen leerlingen enthousiast en gedurende de week erna melden meer leerlingen zich aan. Als Sinterklaas deel ik de boeken uit. In een voorbereidend gesprek merk ik dat zij al heel erg met het boek en bezoek bezig zijn. Zo zijn ze nieuwsgierig wat I.M. Jan Baptist betekent. Is dit dezelfde Jan als die in de flaptekst genoemd wordt? En wat hebben die duiven op het boekomslag met de zee zien te maken? Goede vragen, dit gaat wat worden!

Op de bewuste zondag spreken we om 13.30 uur voor school af. Iedereen is ruim op tijd, een schril contrast met hoe dit er doordeweeks aan toe gaat. De leerlingen zijn iets gespannen, ze gaan namelijk een Echte Schrijver ontmoeten. Alle leerlingen zijn in het boek begonnen, een paar hebben het zelfs al uit. We fietsen naar het museum. Het waait hard, maar niets brengt onze leerlingen van hun stuk. We zijn een van de eersten en kunnen dus op ons gemak rondkijken. Als Koos ons een handje geeft, slaan de leerlingen dicht. Keurig mompelen zij hun voor- en achternaam. Mijn collega en ik kijken zwijmelend toe. In het auditorium van het museum is een vide. De leerlingen besluiten daar te gaan zitten. Een eigen verdieping voor ons, een puik idee.

Tijdens de presentatie schrijven sommige leerlingen druk mee, anderen luisteren aandachtig. Er is ook pianomuziek, passend bij de tijd waarin het boek zich afspeelt, in de jaren vijftig. Wereldvreemd voor onze leerlingen. Ik bedenk dat als ik dit boek in andere klassen ga behandelen, ik de les begin met deze muziek. Sfeer zetten geeft een extra dimensie, zoals ik al zo vaak gemerkt heb.

Na afloop laten we wat boeken signeren. Het is erg druk en de leerlingen hebben ruimte en beweging nodig. We lopen naar buiten en halen diep adem. Zo. Op de fiets komt het gebabbel terug. Mijn trotse gevoel is sinds vanmorgen alleen maar gegroeid. We trakteren onze helden op een ijsje. 'Zo juf, dit is echt tof! Onze klasgenoten zullen wel jaloers zijn!' Of dit de presentatie of het ijsje betreft, laat ik in het midden. Het is voor mij een dag met een gouden randje. Nu al zin in morgen.