Interview

Voer bij geschiedenis het dialogische gesprek

De titel van je onderzoek is “Gevoelige onderwerpen in de klas: hoe doe je dat?”. Waarom wil je dit onderzoeken?
‘Toen ik ruim tien jaar geleden begon met lesgeven, liet ik een afbeelding van Mohammed zien. Na afloop kwam er een islamitische leerling naar me toe die me vertelde dat hij dit als kwetsend had ervaren. Dat zette me toen al aan het denken; hoe ga ik hier als docent mee om?
Het is niet zo dat ik gesprekken uit de weg ga, maar ik wil dat wel met respect voor ieders opvattingen doen. Onlangs kwam er een leerling naar me toe die vertelde dat er over de Armeense genocide bij hen thuis heel anders wordt gedacht. Haar vader vindt dat er geen opzettelijke poging was om een bevolkingsgroep uit te roeien. Dat zij daarover in de klas durft te praten, vind ik goed en leerzaam.’

Wat hoop je te bereiken met je onderzoek?
‘Ik streef naar een professionele leergemeenschap, waarin we met docenten ongeveer drie keer per jaar samenkomen en ervaringen en inzichten delen. Het dialogische gesprek is bij een vak als filosofie veel gebruikelijker, dat zou ik bij geschiedenis ook graag zien.
Het zit soms in kleine dingen. Als ik aan een leerling vraag “waar kom jij vandaan?” dan is dat al stigmatiserend. Laatst las ik ergens dat je ook kunt vragen “waar zijn je vader en moeder geboren en welke taal spreken jullie thuis?”. Dat heb ik in mijn klas gedaan en dat leverde niet alleen prachtige gesprekken op, ook als mentor kreeg ik nuttige informatie.’

Is je onderzoek vooral gebaseerd op ervaringen die je via interviews onderzoekt?
‘Mijn onderzoek is onder meer gebaseerd op interviews met docenten en leerlingen en gaat over de uitdagingen die zij ervaren tijdens het voeren van een onderwijsleergesprek over gevoelige onderwerpen. In mijn onderzoek willen we de principes van dialogisch onderwijs, multiperspectiviteit en de ethische dimensie gebruiken om te kijken of docenten zich daardoor zelfverzekerder voelen om dit gesprek aan te gaan.’

Wat is de status van het onderzoek?
‘Het plan van aanpak over het bespreekbaar maken van gevoelige onderwerpen in de klas is bijna voltooid. Bij het uitwerken van mijn onderzoeksvoorstel bleek dat mijn onderzoek ook goed zou passen in het Dudoc-Alfa programma, een programma dat eerstegraads bevoegde docenten de mogelijkheid biedt om, naast hun baan in het onderwijs, vier jaar lang een promotieonderzoek uit te voeren op het terrein van de vakdidactiek van de geesteswetenschappen. Daarom ben ik nu onder begeleiding van onderzoekers van de UvA bezig met de aanvraag van een beurs voor promotieonderzoek.’

Dit artikel verscheen in de special van Didactief, juni 2021.

Verder lezen

1 Special: Een leven lang leren
2 Webinar Bjorn Wansink #Didactief50