Samenvatting:
In de jaren '90 ontstond er discussie over het feit dat de vrijheid van onderwijs vaak juist de vrije schoolkeuze van ouders en leerlingen inperkte. Veel scholen weigerden leerlingen, bijvoorbeeld vanwege hun levensovertuiging of behoefte aan extra zorg. Dat moest veranderen, vond de politiek. Het rugzakje werd ingevoerd en leerlingen weigeren vanwege hun levensovertuiging werd moeilijker gemaakt. Dat hielp. Inmiddels zijn bovendien de omstandigheden veranderd: vanwege de krimp zijn scholen veel minder snel geneigd leerlingen te weigeren.
Een ander punt van discussie vormen de gevallen waarin artikel 23 botst met artikel 1 (het verbod op discriminatie). Mag een katholieke school een juf met hoofddoekje weigeren, mag een gereformeerde school een homoseksuele leraar ontslaan? Dit soort gevallen werd voorgelegd aan de Commissie Gelijke Behandeling, maar die gaf de scholen gelijk: op grond van artikel 23 zijn dit geldige redenen om mensen te weigeren. Daarna laaide de discussie over artikel 23 in alle hevigheid op: werd het niet eens tijd om het af te schaffen?
Ook de snelle groei van islamitische scholen wakkerde de discussie over de vrijheid van onderwijs aan. Op veel van die scholen zouden zich misstanden voordoen, zoals falende besturen en een repressief klimaat. Vanaf eind jaren '90 ging het debat daarom vooral over de rol van de inspectie: in hoeverre moest die zich met het onderwijs bemoeien? Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde in met een uitbreiding van het toezicht: de inspectie moest niet meer alleen kijken naar zaken als kerndoelen en bevoegdheid, maar ook naar leeropbrengsten en pedagogisch-didactisch klimaat.
De rol van de inspectie is nog steeds onderwerp van discussie. Daarnaast is er een debat ontstaan over het stichten van scholen. Is het nog wel van deze tijd dat scholen alleen mogen worden opgericht als ze tot een bepaalde richting behoren? Zijn ouders en leerlingen niet veel meer geïnteresseerd in de kwaliteit van een school dan in de denominatie? De Onderwijsraad pleitte halverwege de jaren '90 al voor een verruiming van het richtingsprincipe. Staatssecretaris Dekker heeft nu aangegeven iets met dat advies te gaan doen. Als dat inderdaad gebeurt, concludeert Lambrechts, kunnen we een eigentijdse invulling geven aan artikel 23 en is er geen noodzaak om het artikel op te heffen. /JvdB
De Onderwijsraad organiseerde dit minicollege tijdens het Grondwetfestival. Bekijk hier alle minicolleges uit de serie.
7 april 2014
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
