Nieuws

Team in beeld: Insula College in Dordrecht

Tekst Monique Marreveld
Gepubliceerd op 11-05-2023 Gewijzigd op 12-05-2023
Beeld De BEELDREDAKTIE / Guido Benschop
Ruud Maasdam en Kim Vos van het Insula College Dordrecht stonden aan de basis van het traject Talentontwikkeling Techniek (TOT). ‘Je zag leerlingen emotioneel een stuk volwassener worden.’

Ruud Maasdam is leraar technologie en toepassing aan het Insula College in Dordrecht. Huh? Het is misschien niet het eerste vak waar je aan denkt bij zo’n categorale mavo, maar ‘zijn jongens’ (en een paar meiden) lopen met hem weg en hij met hen. Samen met Kim Vos, leraar Nederlands en mentor, stond hij aan de basis van het traject Talentontwikkeling Techniek (TOT). Doel was een versnelde route voor zogenoemde mavo-plusleerlingen die in negen jaar van vmbo via mbo een technisch hbo-studie zouden afronden (in plaats van de gebruikelijke twaalf jaar). Mooi streven, zegt Maasdam terugkijkend, maar al snel bleek alleen de eerste fase realistisch. Vos: ‘Doorstroom naar het hbo bleek te snel, een te grote stap. Studenten misten toch bepaalde kennis.’

Het was ook best spannend, zegt Maasdam, voor leerlingen en ouders, en een pittig traject: in 2-vmbo keken leerlingen mee bij de technische richtingen in het mbo, in jaar 3 moesten ze een keuze gemaakt hebben. ‘Dan waren ze vier dagen in de week bij ons aanwezig om vier examenvakken af te ronden en één dag bij een van de drie technische mbo-richtingen op het ROC Da Vinci College.’ Het vierde jaar was het andersom: één dag in de week naar het Insula om nog twee examenvakken af te ronden en vier dagen per week naar de beroepsopleiding.
 

Van leerling naar student

De doorstroom vmbo/mbo was op meerdere vlakken succesvol, zegt Maasdam: ‘Je zag leerlingen emotioneel een stuk volwassener worden, mede doordat ze op een gegeven moment op het Da Vinci rondliepen. Dan waren het opeens geen leerlingen meer, maar studenten. Ze toonden meer zelfstandigheid. Van het begin af aan was het ook één groep, veelal gelijkgestemden. Daardoor voelden de jongens zich veilig. En de kleine groepen van maximaal 20 leerlingen met vaste leraren motiveerden enorm.’

Streng was de selectie niet. Maasdam: ‘We zochten slimme jongens die affiniteit hadden met techniek, die inzet en motivatie toonden, maar niet naar de havo wilden of konden. Ze moesten wel bereid zijn een stapje harder te lopen.’ Als ze in 1-vmbo moeite hadden met de vmbo-basisvakken, werd deelname aan TOT ze ‘ontraden’.

Dankzij roosters op maat, ontstond er veel ruimte voor de praktijk. En omdat het traject relatief klein was – zo’n tien procent van de populatie van het Insula zat in een TOT-traject – en gesubsidieerd werd, hoefde het lerarencorps van het Insula er niets voor in te leveren. Sterker nog, ze konden uren in het traject investeren. Vos ging bijvoorbeeld met vmbo’ers mee naar de mbo-opleidingsdagen en naar de eerste lesdag van de TOT-klas op het mbo. Ze kende de mbo-mentoren en kwam af en toe langs op het Da Vinci. ‘Dat zijn echt collega’s geworden.’ Maasdam had tijd om naar mbo-collega’s en bedrijven te gaan. ‘Jij bent een ontzettend goede netwerker,’ zegt Vos lachend tegen hem. Mbo-leraren profiteerden er ook van, zegt Maasdam. ‘Zeker in het begin waren onze vmbo’ers – net 14 of 15 jaar oud – nog best speels, en sommige leraren vonden het lastig om daarmee om te gaan. Daar konden wij ze mee helpen.’

 

Onderzoek TOT
 

Onderzoek naar het TOT-traject heeft laten zien dat leerlingen in reguliere opleidingen ‘hoger’ scoorden op attitude, tevredenheid en motivatie dan leerlingen in de versnelde route. TOT is redelijk trouw gebleven aan de oorspronkelijke vmbo- en mbo-leerstof maar heeft beide opleidingen ‘in elkaar geschoven’ om tijd te winnen. Daarbij heeft de TOT-route zich meer vermengd met de reguliere opleidingen. Leraren bleken extra vaardigheden nodig te hebben om te werken met de specifieke studentenpopulaties, maar ook om te kunnen bouwen aan curricula, en met versnelling van de leerstof voor studenten en differentiatie van de lessen.

Het TOT-project is onderzocht in de subsidieronde ‘Praktijkgericht onderwijsonderzoek – Beroepsonderwijs 2017’, thema ‘Verbinding in de beroepskolom’. Het project is uitgevoerd door Kohnstamm Instituut (projectleider), Wageningen University and Research, IVA onderwijs en Terra College, Da Vinci College en Hogeschool Rotterdam. NRO dossiernummer 405-17-626.

Bouw, engineering of ict

Een van de doelen van het TOT-project was dat vmbo-leerlingen beter beslagen ten ijs zouden komen als ze eenmaal een mbo-opleiding hadden gekozen. Dat lukte niet helemaal. Vos: ‘Net twaalf jaar oud moesten ze bij ons op het vmbo al kiezen in welke richting ze uiteindelijk wilden uitstromen. In de praktijk bleek dat ze daarvoor vaak te jong waren en zeker sinds het begin van de coronacrisis hebben we veel studenten in het mbo nog zien switchen.’ Maasdam voegt toe: ‘Het mbo biedt 600 opleidingen aan, ze mochten er uit drie kiezen: bouw, engineering en ict in het TOT-traject. Dat maakte het voor het ROC behapbaar om aparte trajecten aan te bieden, maar ook duur.’ Een van de redenen dat het traject dit jaar voor het laatst wordt aangeboden, is dat de klassen op het mbo te duur worden. Deel de groep van 20 Insula-TOT-leerlingen in drieën en je houdt veel te kleine klassen over om rendabel te zijn als de subsidie afloopt. Maasdam is evengoed blij met de inzet van het Da Vinci: ‘Als een leerling daar een jaar had gezeten en zijn mavodiploma op zak had, maar opeens autotechniek wilde gaan doen, begeleidden ze zo’n leerling wel alsnog naar een versneld traject. Dan heb je toch jongens voor de techniek behouden.’

Een van de lessen uit het traject is volgens Maasdam dan ook dat er meer te kiezen zou moeten zijn vanuit het vmbo. ‘Wij zijn nu ook pilotschool voor de nieuwe leerweg (de voorgenomen onderwijsvernieuwing in het vmbo, red.), en daar proberen we het breder aan te pakken: dus niet alleen techniek maar ook zorg en economie.’ Dat maakt zo’n traject ook waarschijnlijk op de lange duur meer levensvatbaar. Wie dat moet betalen, is dan natuurlijk wel de vraag.

Over de haperende aansluiting met het hbo maakt hij zich geen zorgen. ‘Hier in de regio is een schreeuwend tekort aan personeel dus er is werk zat voor mbo’ers.’ Laatst kwam hij een van zijn TOT-jongens tegen op straat. ‘Ook hij was niet doorgestroomd naar het hbo. Echt zo’n jongen die het liefst bij mij in de praktijkruimte rommelde. Maar hij kocht nu wel zijn eerste huis, apetrots natuurlijk.’

 


Lotte van den Broek is teamleider jaar 4, Maarten Pullen is mentor van de TOT-leerlingen en verantwoordelijk voor de begeleiding op het Insula College, Ruud Maasdam is docent techniek en decaan en nauw betrokken bij het TOT-traject, Kim Vos is docent Nederlands en schoolopleider, nauw betrokken bij het TOT-traject o.a. als mentor.

 

Ook met je team op de foto?
Mail naar [email protected].

 

Deze aflevering van Team in Beeld verscheen in Didactief, mei 2023.

Click here to revoke the Cookie consent