Robert: ‘Toen ik als middelbare scholier vanuit een Brabants dorp naar school in Eindhoven fietste, kwam ik elke dag langs een grote poort met stevige, gemetselde palen: de ‘heilige’ grond van Natuurkundig Laboratorium (NatLab), de onderzoeksafdeling van Philips. Het immense terrein met al die gebouwen maakte indruk. Zoveel dat ik er jaren later aan terugdacht, toen ik in het hoger onderwijs werkte (als directeur aan de Faculteit Educatie van de Hogeschool Leiden, red.).
Ik vroeg me af: hebben wij op school onze research and development wel goed geregeld? Zijn we hier bezig met het onderwijs van de toekomst? De vraag stellen is hem beantwoorden. Wil je je werk als lerarenopleider en leraar goed doen, dan zijn onderzoek en innovatie cruciaal. We hebben een plek nodig waar we leraren van de toekomst opleiden en waar onderwijsprofessionals met andere sectoren wezenlijke uitdagingen als het lerarentekort en kansengelijkheid, kunnen aangaan.’
Sanne: ‘Toen Robert dit verhaal vier jaar geleden vertelde tijdens de Leidse onderwijstafel sloeg de vonk over bij de aanwezige bestuurders en gemeente Leiden. De tijd was rijp om het verlangen ‘leraren van de toekomst op te leiden’, samen verder uit te werken. In 2018 werd het LEF (Leiden Education Fieldlab) geboren, in 2019 kregen we een ruimte in een schoolgebouw. Sindsdien delen onderwijsprofessionals uit voorschoolse educatie, po, vo, mbo, hbo en wo hun kennis op kernactiviteiten als: onderwijs verzorgen, leraren opleiden, innoveren, praktijkonderzoek doen en leidinggeven.
Het LEF is een plek geworden om na te denken, stil te staan in de dagelijkse hectiek die onderwijs anno nu is, al dan niet versterkt door oplopende lerarentekorten.’
Robert: ‘Stilstaan in het onderwijs zijn we niet gewend. Wie neemt er – behalve tijdens een studiedag – nou écht de tijd om te reflecteren? STWT-bestuurder Joke Middelbeek nam die ruimte wel toen zij in 2019 besloot zestien scholen in Amsterdam Nieuw-West te sluiten. Ze gaf haar mensen een week rust om na te denken hoe scholen het lerarentekort te lijf kunnen gaan. Een week later lag er een plan op tafel, waarin wordt voorgesteld de wijk bij de scholen te betrekken, zodat leraren zich vooral kunnen richten op taal, lezen, rekenen, schrijven en wereldoriëntatie. Het is een mooi voorbeeld van wat het LEF beoogt: mentaal en fysiek ruimte creëren om uiteindelijk samen tot onorthodoxe inzichten oplossingen te komen.’
Sanne: ‘Leraren zijn, mede door het lerarentekort, zo opbrengst- en resultaatgericht geworden. Alles rond professionalisering neigt naar praktisch, naar morgen toepasbaar, de bakens verzetten. Bij het LEF zeggen we: vertraag en denk erover na. “Het niet weten” mag ook de opbrengst zijn.’
‘Professionalisering
neigt naar praktisch,
morgen toepasbaar’
Robert: ‘Voor sommigen is het “vertragen”, maar je kunt ook zeggen: je richten op ontdekken van de diepere laag. Hoe waardevol is om co-creërend te studeren op thema’s als persoonsvorming, de aansluiting po en vo en hoger onderwijs, meer doorlopende leerlijnen? Samen ben je in staat het diepere niveau aan te raken dat andere, vaak wezenlijker ideeën naar boven haalt voor de middellange of langere termijn.
Ik zou alle leraren, directeuren en bestuurders willen uitnodigen om eens achterover te leunen. Sta even stil. Laat je verrijken, verrassen en ontregelen op een goede manier. Het kan wonderen verrichten.’
Robert Viëtor is initiatiefnemer van het LEF
Sanne van der Linden is projectleider bij het LEF
Dit voorwoord verscheen in de LEF-special van Didactief, jan-feb 2022
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
