Lesgeven in de sciencevakken is effectief te ondersteunen met computersimulaties. Naast betere leerresultaten kan het grotere motivatie en tijdwinst opleveren en je kunt er verschijnselen mee bestuderen die anders buiten bereik zouden blijven. Vooral onderzoekend leren is erbij gebaat: oriënteren op een verschijnsel, een hypothese stellen over hoe een proces zal verlopen, observeren wat er daadwerkelijk gebeurt en achteraf conclusies trekken. Lesgeven met simulaties is ook een goede voorbereiding op een practicum. Blijkbaar fungeert het dan als een kapstok voor kennisverwerving tijdens de praktijksituatie.
Dit zijn bevindingen uit mijn review van 51 studies over het leren met simulaties. De meeste van deze studies betroffen een voormeting, toepassen van een interventie (leren met simulaties) en dan via een nameting bepalen in hoeverre er een verschil is als resultaat van de interventie. In mijn eigen experiment heb ik deze methode aangevuld door tussen beide meetmomenten ook de interactie tussen leraar en leerlingen te analyseren. Dit is gedaan bij een serie van identiek opgezette experimenten, waaraan in totaal vijf leraren en 218 havo/vwo-leerlingen deelnamen. De mate waarin leraren hun leerlingen activeren en leeractiviteiten lieten aansluiten bij onderzoekend leren, bleek dermate verschillend dat de lescontexten nauwelijks meer vergelijkbaar waren. Het uitsluitend kijken naar een voor- en nameting lijkt daarmee een schrale maat voor leerprocessen.
Dit illustreert het spanningsveld tussen onderwijskundig onderzoek en de lespraktijk. Onderzoekers willen graag boven specifieke contexten uitstijgen, zodat resultaten en conclusies ook te verbinden zijn aan andere lessituaties. Maar daarmee reduceren ze rijke onderwijssituaties tot van hun context losgeweekte momentopnames. Werken met simulaties bijvoorbeeld is in de ene context effectiever dan in de andere. Het valt daarom aan te bevelen om de context waarin onderzoek is uitgevoerd, zo rijk mogelijk te beschrijven, zodat leraren eenvoudiger de vertaalslag naar hun eigen lespraktijk kunnen maken. Dat komt de toepasbaarheid van onderwijskundig onderzoek ten goede.
Nico Rutten, ‘Teaching with simulations’, Proefschrift Universiteit Twente, 2015.
Dit artikel verscheen in de rubriek Onderzoek Kort in Didactief, juni 2016.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
