In de klas wordt een andere taal gesproken dan thuis of op het schoolplein. Hoe beter leerlingen deze zogeheten schooltaal beheersen, hoe beter ze presteren. Immers, leren gebeurt op de vleugels van taal. Nanke Dokter, taaldocent bij Fontys Hogeschool Kind en Educatie, wilde weten hoe leraren in het basisonderwijs leerlingen helpen zich die schooltaal eigen te maken.
De onderzoekster observeerde 27 leraren van groep 3 en 4 tijdens hun rekeninstructie en zag nog wel ruimte voor verbetering. Leraren herhalen bijvoorbeeld wel de woorden van leerlingen, maar stimuleren hen te weinig tot gebruik van schooltaal (power-up). Leraren hadden bovendien de neiging hun taal aan te passen aan die van de leerlingen (power-down). Dat is op korte termijn misschien prettig, maar zo leren leerlingen niet de complexere schooltaal herkennen en begrijpen.
Dokter ontwikkelde een training voor pabostudenten om te leren hoe je strategieën die de schooltaal stimuleren in kunt zetten en meer power-up kunt werken. Zo helpt het om verbeterd te herhalen van wat leerlingen zeggen en hen te prikkelen door bijvoorbeeld het tegengestelde te beweren of de domme august uit te hangen.
Van 73 tweedejaarsstudenten kreeg de helft deze training van tien weken, de andere helft fungeerde als controlegroep. De eerste groep bleek niet alleen beter te weten hoe je schooltaal kunt stimuleren, maar gedroeg zich er ook naar tijdens rekenlessen op de stageschool. Ze gebruikten meer strategieën, zo bleek uit lesobservaties.
Expliciete aandacht voor schooltaal in de opleiding werpt dus vruchten af, concludeert Dokter. Ze bepleit dan ook om op de pabo de koppeling tussen schooltaal en wiskundig denken explicieter te maken en studenten meer te laten reflecteren op hoe ze in hun stageklas schooltaal nog meer kunnen stimuleren. Om leraren en opleidingen daarbij te stimuleren heeft ze de website lesinschooltaal.nl gemaakt, met uitleg, filmpjes en lesmaterialen.
|
Nanke Dokter, Stimuleren van schoolse taalvaardigheid bij rekenen. Proefschrift Universiteit van Tilburg, 2021. Bekijk het materiaal op lesinschooltaal.nl. |
Dit artikel verscheen in Didactief, april 2021
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
