Scholen zijn over het algemeen best tevreden met hun gebouw, blijkt uit een onderzoek van Regioplan en Inspectrum onder ruim 2400 respondenten. Vooral het uiterlijk en de fysieke veiligheid is volgens hen in orde. De energiezuinigheid, binnenmilieu en de flexibiliteit verdienen wat betreft de scholen verbetering. Bovendien zijn er vaak teveel leerlingen voor het gebouw. Volgens 60% past het gebouw niet bij het aantal leerlingen. Een derde van de scholen vindt dat het gebouw niet past bij het onderwijsconcept, bijvoorbeeld wat betreft de indeling van de ruimtes en ouderdom van het schoolgebouw.
‘Hoe ouder het gebouw, hoe ontevredener men is’
Ouderdom van het gebouw is vaak de reden voor ontevredenheid. Hoe nieuwer, hoe tevredener men is. Openbare scholen zijn wat minder tevreden dan andere scholen. Ook tussen provincies zijn er verschillen. In Drenthe en Groningen zijn scholen het meest tevreden met hun gebouw, in Zeeland en Noord-Holland het minst tevreden. De provincie Overijssel en Drenthe hebben gemiddeld de oudste schoolgebouwen (uit 1973 en 1974). Volgens 40% van de scholen is er grootschalig onderhoud of renovatie nodig aan het schoolgebouw.
De bekostiging en verantwoordelijkheid van schoolgebouwen ligt in handen van de gemeente en schoolbesturen: onderhoud is voor het bestuur, nieuwbouw voor de gemeente. 90% van de 136 deelnemende schoolbesturen werkt inderdaad volgens die verdeling. Toch willen veel besturen meer zeggenschap over nieuwbouw en renovatie te krijgen.
In de uitgaven zien we dat gemeentes vooral nieuwbouw, renovatie en bouw voor uitbreiding financieren. Maar ook besturen investeren in nieuwbouw (8% van de besturen in het po en 21% in het vo), zie onderstaande grafieken. Schoolbesturen investeren vooral in het binnenklimaat en energieverbruik.
Bij veel besturen zijn er dringende grootschalige aanpassingen nodig van het gebouw (respectievelijk 74% in het po en 79% in het vo). Als die aanpassingen niet gedaan kunnen worden, komt dat meestal door een tekort aan geld of onenigheid met de gemeente over wie wat betaalt. De investeringen die besturen deden zie je in het figuur hieronder. Deze bedragen en het investeren in nieuwbouw door schoolbesturen roepen vragen op: gaan deze uitgaven ten koste van salarissen en het geld voor het onderwijs in klassen? Tijdens de internetconsultatie over de lumpsum reageerden veel respondenten dat zij graag oormerken aan de lumpsum willen, om te voorkomen dat geld voor bijvoorbeeld salarissen naar gebouwen gaat. Hoe onderstaande bedragen zich verhouden tot andere uitgaven uit de lumpsum is in dit onderzoek helaas niet bekeken.
Naast de zelfevaluatie hebben inspecteurs 140 schoolgebouwen onderzocht. Zij constateerden vooral problemen op het gebied van fysieke veiligheid (in tegenstelling tot de scholen zelf), het binnenmilieu en duurzaamheid. Scholen doen weinig aan dat laatste. Isolatie is bij de helft van de oudste scholen en 20% van de jonge scholen afwezig. De stookkosten en het energieverbruik zijn daardoor heel hoog. Zonnepanelen liggen slechts op 15% van de daken. Dat zijn nog heel veel onontgonnen daken, constateren de inspecteurs. Een gat in de markt?
Bjorn Dekker, Kees van Bergen, Marja Paulussen, Vincent van Helvoort & Peter Rabou. Monitor onderwijshuisvesting po-vo. Regioplan & Inspectrum, 2017.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
