In groep 8 van meester Peter Ottenhof (48) vallen we midden in een presentatie. Op een gigantische televisie van minstens één bij twee meter projecteren Sterk en Sake vanaf hun iPad een zelfgemaakt instructiefilmpje over breuken. Het is hun afscheidscadeau aan de school. Over een paar weken begint hun lange zomer en daarna een nieuw avontuur op de middelbare school. De stemming is opgewonden.
De camera zoomt in op een dampende pizza van de firma Domino's. Dan gaat het mes erin. 'Kijk,' zegt de presentator, 'net was het nog een hele pizza, nu zijn het twee halve.' Op het vette karton van de pizzadoos schrijft Sterk met een pen '½'. Dan gaat de pizza in vier stukken en ten slotte in acht stukken. In de doos is het inmiddels een slagveld van kaas, tomatensaus en champignons en de pen heeft het loodje gelegd. De klas ligt dubbel. 'Tips?' vraagt meester Peter.
Biotoop is op audiëntie bij de Master Steve Jobsschool in Sneek, beter bekend als de iPad-school naar een idee van onze nationale opiniepeiler Maurice de Hond. De zoektocht naar een passende school voor zijn dochter Daphne heeft inmiddels geleid tot een beweging onder de naam O4NT (Onderwijs voor een Nieuwe Tijd). Het bleef niet bij een modieus ideetje van een technologieadept. Nederland telt al 22 Steve Jobs-scholen, eind 2015 zullen dat er veertig zijn en volgend schooljaar naar verwachting meer dan honderd. Steve Jobs is dood, leve Steve Jobs!
De wereld ontdekken
De term 'iPad-school' doet vermoeden dat het slechts gaat om de introductie van een nieuw leermiddel met een stekker. In de klas van Peter hebben alle leerlingen inderdaad het speeltje voor zich liggen. Er zit een dikke stootrand van rubber omheen, in de meest vrolijke kleuren. De leerlingen zijn er buitengewoon handig mee. Ze maken er aantekeningen op, nemen er filmpjes mee op, berekenen hun sommen en bouwen er fantasiehuizen mee.
Maar meester Peter snapt de ophef over de iPad als leermiddel niet echt. 'Wij doen hier eigenlijk niks bijzonders. Freinet, Dalton, Montessori, ze hebben allemaal elementen die wij hier ook toepassen. De kern is dat we als docenten het leerproces van het kind niet bepalen, maar faciliteren met eigentijdse middelen.'
Zijn eigen lagere schooltijd was 'ronduit afschuwelijk', zegt hij. Als ongelovige op een christelijke buurtschool werd hij gedwongen in de pauzes psalmen uit zijn hoofd te leren. Hij kende ze niet, maar wílde ze ook niet kennen. Deze religieuze oorlog werd voor het oog van de klas uitgespeeld. Petertje mocht voor het bord, hardop, keer op keer zijn proeve van onbekwaamheid afleggen. 'Verschrikkelijk,' zegt hij. 'Mijn eigen onderwijsverleden kan ik kort samenvatten: dit is het aanbod, leef er maar mee!'
Met zijn eerste fototoestel kon hij later de wereld zelf ontdekken. Gewoon door dingen te doen en van zijn fouten te leren. Een onscherpe foto, hoe kan dat? Overbelicht? Hoe werkt dat? Eindelijk was hij de eigenaar van zijn eigen leerproces en dat voelde goed. Hij maakte steeds meer foto's en noemde zichzelf op een dag fotograaf. 'Ik deed echt alles: natuur- en bedrijfsfoto's, bruiloften en partijen, schoolfoto's. Als schoolfotograaf ontdekte ik weer een ander talent: ik kon goed omgaan met die kinderen. Er was snel een klik.' Toen pas heeft hij zich schoorvoetend weer opgegeven voor een opleiding: de verkorte pabo.
Nu zit hij alweer vijftien jaar in het onderwijs en sinds twee jaar op deze Master Steve Jobs-school in Sneek. Op de reguliere school waar hij lesgaf, zat hij te vast aan de strakke lesplannen en leerstof. 'De methodes irriteerden me. Ik werd als leraar geacht voor mijn leerlingen te denken en alle stappen in het leerproces aan te reiken. Maar kinderen kunnen veel meer dan we denken. Als je alles voorkauwt, gaan ze zich vervelen.' Daarom proberen ze op deze school dichter bij het kind te blijven. In O4NT-taal: de leraar is een coach. Hij stelt doelen en grenzen, maar daarbinnen is de leerling aan zet.
Het concept viel in goede aarde bij ouders. De krimpende school werd omgevormd tot een Steve Jobsschool en het leerlingenaantal groeide in een paar maanden naar honderdvijftig leerlingen. 'Het ging allemaal halsoverkop. De iPad leek in het begin een doel op zichzelf. We hebben in het eerste jaar ook wat gas terug moeten nemen. Sommige ouders zeiden: "Mijn zoon zit alleen nog maar achter dat ding. Laat dat apparaat maar op school." Prima, ook al ligt zo'n situatie natuurlijk niet aan het apparaat. Welk kind wil nu geen spelletjes spelen? Er moet iemand zijn die de grenzen bepaalt. Op school is dat de leraar, thuis zijn dat de ouders.'
Technische mogelijkheden
Soms is de iPad niet geschikt als leermiddel. 'Bovendien zijn er nog niet voor alle competenties goede apps ontwikkeld.' Nu is er meer evenwicht op de school in Sneek: gebruik wat je wilt, maar gebruik vooral je fantasie bij het onderzoeken van een probleem.
Voor geen goud wil Ottenhof nog naar een klassieke school. 'Volgend jaar komt de inspectie hier, maar we vrezen het oordeel niet. We volgen de voorgeschreven leerlijnen en einddoelen. Soms denk ik wel: hoe zal het mijn leerlingen straks vergaan op de middelbare? Houden ze hun motivatie op een school waar niet het leerproces, maar de leerstof weer het dagritme bepaalt?' Biotoop ziet een nieuwe uitdaging voor Maurice de Hond.
20-09-2015
04-09-2015
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven