‘Belangrijk is dat kinderen leren het perspectief van hun klasgenoten in te nemen,’ stelt Dorinde Jansma in haar proefschrift over de morele ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs. ‘Milde kinderen’ zijn namelijk minder vaak betrokken bij pestsituaties: ze zijn eerder verdediger of buitenstaander, terwijl minder milde kinderen (bazig en ruziezoekend) vaker pesten of de pester helpen.
Aan het onderzoek deden ruim vijftig klassen mee van elf verschillende scholen. In totaal waren dat bijna 1.200 leerlingen van 6 tot 13 jaar oud. De kinderen werden geïnterviewd aan de hand van korte, fictieve verhalen over bijvoorbeeld valsspelen, liegen, schelden of misgunnen. De leerlingen moesten antwoorden hoe ze zich zouden voelen als ze zelf de dader in het verhaal waren.
Daarna volgde een deel van de kinderen twee jaar lang een antipestprogramma: een lessenreeks van in totaal veertien sessies van een uur. De kinderen kregen onder meer les in elkaar beter leren kennen, het samen opstellen van klassenregels, vertrouwen en samenwerken, en het belangrijkste: het (her)kennen van en omgaan met emoties van zichzelf en anderen. Aan het programma deden 246 leerlingen mee, gemiddeld 23 per klas. De leerkrachten kregen daarnaast een training in onder andere het ontwikkelen van verantwoordelijkheidsgevoel bij leerlingen en het goed reageren op (on)gewenst gedrag.
De kinderen die het programma hadden gevolgd, werden milder, pestten minder en assisteerden minder bij pesten dan kinderen die geen programma hadden gevolgd. Ze kozen er vaker voor om zich buiten pestsituaties te houden.
Dorinde Jansma, This is Wrong, Right? The Role of Moral Components in Anti- and Prosocial Behaviour in Primary Education. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, 2018.
Dit artikel verscheen in Didactief, april 2018.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven