Onderzoek

Manager houdt echt van docenten

Managers moeten verplicht een onderwijsachtergrond hebben. Dat recente voorstel van SP-Kamerlid Jasper van Dijk komt niet uit de lucht vallen. Het wantrouwen tegen managers in het onderwijs is al jaren enorm. Ze zouden te ver afstaan van de professionals in school. Bas de Wit onderzocht of dat echt zo is. Hij ontdekte allereerst dat de loyaliteit niet, zoals verwacht, afhangt van hoe dicht een manager op de werkvloer zit. Een bestuurder op afstand kan net zo loyaal zijn met docenten als een bouwcoördinator of teamleider. ‘De verschillen binnen een groep managers zijn groot, zelfs binnen scholen.’ In een groepsgesprek van De Wit met voornamelijk bestuurders reageerde bijna iedereen boos toen een deelnemer beweerde dat hij docenten zag als productiemiddel en dat hij het liefst in een kantoorgebouw aan de rand van de stad zat om afstand te houden. Ook schaalgrootte is niet bepalend voor het verschil in betrokkenheid, vertelt De Wit: ‘Leerlingenaantallen, schoolgrootte en aantal vestigingen onder een bestuur verklaren niet het verschil in loyaliteit. Er zijn ook grote schoolbesturen die heel kleinschalig zijn georganiseerd.’ 

Leidinggevenden die ook nog voor de klas staan, blijken meer betrokken. Maar het verklaart slechts een klein deel van de verschillen in loyaliteit, benadrukt De Wit: ‘Ik ben ook managers met een onderwijsachtergrond tegengekomen die heel bedrijfsmatig werken.’ 

Opvallendste conclusie van De Wit, indruisend tegen veel voorkomende gevoelens van wantrouwen, is dat managers als het erop aan komt loyaal zijn aan ‘hun’ docenten. Ze hebben vaak te maken met conflicterende belangen: tussen ouders, leerlingen en docenten; tussen school en bovenschools bestuur, overheid en politiek, vertelt De Wit. ‘De meeste managers blijken loyaal aan hun docenten, ook als ze daardoor niet kunnen voldoen aan de wensen en eisen van andere belanghebbenden.’ 

Bas de Wit, Loyale leiders. Een onderzoek naar de loyaliteit van leidinggevenden aan docenten in het voortgezet onderwijs. Proefschrift Universiteit Utrecht 2012.

Dit artikel verscheen in Didactief, april 2012.