Interview

‘Laaggecijferdheid is maatschappelijk vraagstuk’

Tekst Hans Zijlstra
Gepubliceerd op 15-01-2024 Gewijzigd op 12-01-2024
Beeld Shutterstock
Het nieuwe Expertisepunt Rekenen-Wiskunde is een van de vier expertisepunten voor basisvaardigheden. Projectleider Paul Drijvers, hoogleraar didactiek van de wiskunde bij het Freudenthal Instituut van de Universiteit Utrecht, legt uit wat het expertisepunt voor scholen kan betekenen.

Waarom is dit expertisepunt nodig?
‘Het recente PISA-2022 rapport toont aan dat de aandacht voor rekenen-wiskunde hard nodig is. De Nederlandse resultaten zijn nog nooit zo sterk gedaald. Het niveau van het onderwijs en het effect daarvan op de leerlingen zijn reden tot zorg. Het rapport laat zien dat verschillen groter worden, tussen jongens en meisjes, tussen vwo en vmbo, tussen leerlingen met Nederlands als thuistaal of niet, of met hoog en laag opgeleide ouders. Dat zijn voor een samenleving belangrijke dingen.’

‘In de eerste plaats
willen we
kennismakelaar zijn’

 

Wat kan het expertisepunt doen?
‘In de eerste plaats willen we een kennismakelaar zijn, die vragen uit de onderwijspraktijk verbindt met de kennis van experts. Scholen kunnen bij ons terecht voor adviezen over reken-wiskundeonderwijs. Wij bouwen een netwerk op van schoolbegeleiders en adviseurs en brengen mensen met elkaar in contact. De twee vakverenigingen, de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren voor vo en de Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van Reken-WiskundeOnderwijs voor het basisonderwijs, spelen in die interactie een belangrijke rol.’

Wat zijn de andere aandachtspunten?
‘We gaan netwerken om beter in kaart brengen wat er al aan kennis en onderzoek is. Daarnaast werken we met SLO en Universiteit Leiden aan een onderzoek waarin we internationale experts bevragen. In andere landen spelen namelijk vergelijkbare problemen, bijvoorbeeld over de definitie van basisvaardigheden en de omschrijving van globalere leerdoelen. Wat is wiskundig denken, hoe kun je een probleem oplossen? Aan welke vaardigheden hebben leerlingen later echt iets? Laaggecijferdheid is een probleem in alle landen. Samen weten we meer.’
 

Studiedag VO


VRAAG: ‘Binnen ons schoolbestuur willen we een flinke stap maken met rekenbeleid, door de reken-kartrekkers van 14 scholen (vmbo en havo/vwo) bij elkaar te brengen op een studiedag. We willen meer weten over de eisen van de inspectie, hoe we daaraan kunnen voldoen in onze diverse schoolplannen - niet elke school is hetzelfde - en hoe we collega’s van wiskunde en andere vakken het beste kunnen ondersteunen. Kan het Expertisepunt Rekenen-Wiskunde ons helpen?’

ANTWOORD: Het Expertisepunt Rekenen-Wiskunde heeft op heel korte termijn in de regio ondersteuning gevonden bij een hogeschool met een lerarenopleiding: een lerarenopleider wiskunde zette een programma op voor de studiedag, met assistentie van het Expertisepunt (in dit geval iemand van de NVvW). Deskundigen van het project Vakoverstijgend rekenen verzorgden er een presentatie.

 

Wat gaat de praktijk er van merken?
‘We richten ons daarnaast op deskundigheidsbevordering, via een programma “train de trainer” voor onderwijsprofessionals. Daarvoor werken we samen met de lerarenopleidingen (lees het artikel op pagina 12). We organiseren conferenties om opleiders, onderzoekers en leerkrachten bij elkaar te brengen. Ten slotte gaan we ons bezighouden met ontwerponderzoek: in overleg met het veld willen we speerpunten vaststellen in de nieuwe curricula en kerndoelen, waar we met auteurs van lesmethoden aan gaan werken. De resultaten delen we met uitgevers en lerarenopleiders, zodat lesmateriaal hopelijk nog beter wordt en leraren er ook beter mee uit de voeten kunnen.’

‘Iedereen moet zich
leren redden met cijfers
in onze samenleving’

 

Kunnen scholen zich ook direct tot jullie richten?
‘Zeker. Als een school een vraag bij ons neerlegt, zoeken we meestal eerst persoonlijk contact voor een toelichting. Dan kunnen we bijvoorbeeld doorverwijzen naar bestaande informatie, zoals de leidraden van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek. We maken ook zelf dossiers op basis van de vragen die we krijgen. Scholen kunnen verwachten dat hun vraag gehoord wordt en op een zinnige manier wordt beantwoord.’

 

Jullie bedienen po, vo en mbo. Zijn die verschillen niet erg groot?
‘Hoewel de sectoren van elkaar verschillen, zijn er gemeenschappelijke noemers aan te wijzen, zoals bijvoorbeeld gecijferdheid of wiskundige attitude. Hoe kun je leerlingen goed voorbereiden op een vervolgopleiding, een beroep en op het functioneren als burger? Overigens spreekt het voor zich dat in de ondersteuning en aanpalend praktijkonderzoek per sector een eigen aanpak geldt, pas dan kan het effectief zijn.’
 

Rekendoelen Groep 1-2 PO


VRAAG: ‘Wij zijn voor meerdere scholen binnen ons netwerk van rekencoördinatoren van een aantal basisscholen uit de regio op zoek naar heldere doelen voor het rekenonderwijs in groep 1 en 2, met praktische beschrijvingen. Vanzelfsprekend verschillen de scholen die hierbij betrokken zijn, maar wij zoeken overlappende vragen. Kan het Expertisepunt Rekenen-Wiskunde ons helpen?’

ANTWOORD: Het netwerk waar deze vraag vandaan komt is al langer bekend bij het Expertisepunt, en meer specifiek bij de Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van Reken-WiskundeOnderwijs, die regionale netwerken van rekencoördinatoren ondersteunt, soms al 10 jaar lang (zie pagina 16 voor contactgegevens). De Vereniging kijkt mee vanuit het zogenoemde begeleidersnetwerk dat zij faciliteert, een landelijk overleg waarin collegiale uitwisseling plaatsvindt en waarin gezamenlijke thema’s worden besproken. In dit netwerk is inmiddels iemand gevonden die de groep scholen gaat helpen rekendoelen groep 1/2 te begeleiden.

 

Hier maak je contact met het Expertisepunt Rekenen-Wiskunde.

 

Dit artikel verscheen in de OCW-special Naar een sterke basis rekenen-wiskunde van Didactief, januari 2024.

Verder lezen

1 ‘Wiskundeleraren: neem het heft in eigen hand’

Click here to revoke the Cookie consent