Vraag een vijftienjarige om te kiezen tussen een feestje vanavond of leren voor een proefwerk en een goed cijfer volgende week en ze zullen gaan voor het feestje. Zo gek is dat niet, blijkt uit het onderzoek naar het keuzegedrag onder adolescenten door neuropsychologe Nikki Lee. ‘Bij hun keuzes laten jongeren zich leiden door beloning op korte termijn.’ Daarbij laten adolescenten bovendien vaak sociale factoren een rol spelen. Dus ook door hun vrienden en vriendinnen zullen ze sneller voor het feestje kiezen.
Uit hersenonderzoek blijkt de laatste jaren dat het puberbrein nog niet volledig gerijpt is, zoals heel lang is gedacht. ‘Doordat de ontwikkeling van diverse hersengebieden niet volledig parallel loopt, maken adolescenten andere keuzes dan kinderen en volwassenen. Bijvoorbeeld het gebied dat het gedrag stuurt, is nog volop in ontwikkeling.’ Toch moeten adolescenten juist in deze fase van hun leven keuzes maken die bepalend zijn voor de rest van hun leven.
Lee pleit er daarom voor dat ouders en school ze daar goed in begeleiden. ‘Dat hoeft niet heel erg uitgebreid met lessenreeksen vanaf de brugklas’, zegt ze lachend. ‘Maar op het moment dat de profielkeuze gemaakt moet worden, zouden wat speciale mentorlessen de leerlingen goed kunnen helpen.’ Overigens vindt Lee dat het onvermogen om goed te kunnen kiezen niet alleen maar negatief. ‘Adolescenten zijn weliswaar geneigd om grotere risico’s te nemen, maar daardoor maken ze zich ook los van bijvoorbeeld hun ouders en worden ze zelfstandiger.’ Verder vond ze het verband tussen leermotivatie en keuzegedrag opvallend: ‘Leerlingen die zeer gemotiveerd zijn om te leren, zullen sneller voor een langetermijnbeloning kiezen dan hun minder gemotiveerde klasgenoten. En dat vertaalt zich vervolgens naar hogere cijfers.’ Een extra reden dus om in te zetten op versterking van motivatie.
Nikki Lee, Changing choices: a neurocognitive examination of decision-making during adolescence. Proefschrift VU, Amsterdam, 2012.
Dit artikel verscheen in de rubriek 'Onderzoek kort' in Didactief, maart 2013.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
