Vaak wordt vredesonderwijs vanachter een veilige bureautafel ontwikkeld. Het kan ook heel anders, blijkt uit het onderzoek van Annelieke van Dijk. Ze bezocht en interviewde 26 leraren van drie kleuterscholen in de sloppenwijken van de Braziliaanse stad Salvador, waar arrestaties en geweld van drugsbendes aan de orde van de dag zijn. Wat leer je leerlingen dan op school?
De leraren geven niet alleen les in de sloppenwijken, maar wonen er ook. In hun klas proberen ze een ‘cultuur van vrede’ te creëren en hun leerlingen waarden als zorgzaamheid, beleefdheid en vergevingsgezindheid mee te geven. Dat gebeurt heel concreet en praktisch. Ze vervangen bijvoorbeeld liedjes waarin geweld wordt verheerlijkt door liedjes met een vreedzame boodschap. ‘Zo proberen ze in de school een alternatieve realiteit te creëren en tegenwicht te bieden aan het geweld,’ licht Van Dijk toe.
Daarnaast kappen ze stoere (of angstige) verhalen over bendegeweld af en verbieden ze spelletjes met verwijzingen naar arrestaties of bendeleden. Ze brengen kleuters zo een belangrijke ongeschreven regel van de straat bij: zwijg over bendes en drugshandel, want hoe meer je weet, hoe gevaarlijker het is. Ze houden hun leerlingen voor dat ze met een goede opleiding later een eerlijke en veilige baan kunnen krijgen. Zo hopen de leraren ook bij te dragen aan vrede buiten de klas.
Het artikel van Van Dijk en haar begeleiders (Universiteit Utrecht) is in september onderscheiden met de Elsevier Atlas, een prijs voor wetenschappelijke artikelen met grote impact op het leven van mensen.
Annelieke van Dijk, Mariëtte de Haan en Micha de Winter, Voicing Versus Silencing: Education for Peace in Contexts of Violence. In: International Journal of Educational Research, 2020.
Dit artikel verscheen in Didactief, november 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
