Interview

Geen schrik voor combiklas

Limburg is een van de provincies die de gevolgen ondervindt van een krimpende bevolking. Enerzijds is er sprake van een sterke vergrijzing, anderzijds van ontgroening: er worden minder kinderen geboren. Basisscholen zien hun leerlingenaantal gestaag teruglopen. Soms zelfs zoveel dat sluiting onontkoombaar is. In andere gevallen gaat een school er toe over om combinatieklassen te vormen, tot zelfs klassen van drie leerjaren. De verwachting is dat het aantal combinatieklassen zal toenemen, en daarom verscheen de eindscriptie van Robin Lemmen precies op het goede moment. Zij onderzocht in het kader van haar afstuderen hoe je als leerkracht meer kunt halen uit een klas met meerdere leerjaren.

'Ik heb tijdens mijn opleiding aan pabo De Kempel in Helmond stage gelopen op scholen van de Stichting Prisma in Limburg. Dat waren allemaal combiklassen. Op een van de scholen wilden ze gaan werken met het concept Kansrijke Combinatiegroepen. Maar leerlingen moeten dan wel in staat zijn om zelfstandig te werken, en dat was niet het geval. Ze waren erg leerkrachtafhankelijk. Ik heb toen onderzocht hoe de zelfregulatie van leerlingen verbeterd kon worden.'

In het concept Kansrijke Combinatiegroepen draait het om een kortere, maar kwalitatief sterke instructie door de leerkracht. Dat verhoogt de effectiviteit. Zij of hij moet immers twee verschillende niveaus bedienen. 'In de tijd dat de ene groep instructie krijgt, moet de andere zelfstandig aan de slag gaan. Ik merkte dat als kinderen niet verder konden met hun opdracht, ze hun pen neerlegden en wachtten tot de leerkracht weer beschikbaar was. We wilden toe naar een situatie waarbij kinderen zelf gaan kijken naar hoe ze toch verder kunnen met hun werk.'

De kern van Lemmens aanpak is het inzetten van feedbackvormen (feed-up, feedback, feed forward) door leerkrachten. Uit haar onderzoek blijkt dat leerlingen hier heel goed mee uit de voeten kunnen.

De jury van de OnderwijsTopTalentPrijs was vol lof over Robin Lemmen. Vooral over de wijze waarop ze theorie en praktijk met elkaar verbond. 'Een echte topper! Haar werk is tegelijkertijd diepgravend, vernieuwend, praktisch en breed toepasbaar'. En: 'Fraai is het handige hulpboek met als titel Denken om te leren.'

Robin Lemmen heeft er nooit tegen opgezien om voor een combigroep te staan. 'Ik weet dat andere leerkrachten er soms schrik voor hebben, maar dat is niet nodig. Het stelt wel hoge eisen aan een leerkracht, ze moeten rekening houden met verschillende niveaus. En je moet een strakke planning hebben en de instructie korthouden. Het is belangrijk om heel duidelijk het doel te benoemen zodat de kinderen weten waar ze aan moeten werken.'

Het toptalent van 2015 is met haar pabo-diploma op zak nog niet uitgeleerd. Nu staat de master Leren en Innoveren op het programma. 'Geen leuker beroep dan leerkracht. Als kind wist ik al dat ik juf wilde worden.'

Bekijk ook het filmpje over de uitreiking van de Toptalentprijs 2015 in het Da Vinci College in Dordrecht en lees het interview met Jente Claessen, winnaar van de Toptalentprijs 2015 in de categorie VO.

Tekst: Emmanuel Naaijkens

Foto: Robin Lemmen met juryvoorzitter Theo Magito (directeur CED-Groep).

Gepubliceerd op 7 december 2015