Bepalen of je klaar bent voor het proefwerk aardrijkskunde van morgen. Of beslissen of je nog langer moet oefenen voor wiskunde. Zelf hun leerproces sturen is een belangrijke vaardigheid voor middelbare scholieren, ook voor later (vervolgopleiding, werk). Maar veel leerlingen kunnen hun prestaties (nog) niet zo goed inschatten en kiezen vaak opgaven die te makkelijk of juist te moeilijk zijn. Hoe leer je ze hier beter in te worden?
We lieten ruim negenhonderd leerlingen in onderbouw havo/vwo biologieopgaven maken in een online leeromgeving. Ze mochten uit een set van 75 opgaven er zelf acht kiezen. Na elke opgave moesten ze aangeven hoe goed ze dachten deze gemaakt te hebben en mochten ze een nieuwe opgave uitkiezen. Daarna kregen ze een toets om te zien hoeveel ze hadden geleerd. Een deel kreeg van tevoren speciaal voor het onderzoek ontwikkelde video’s te zien. Een voice-over legt hierin uit hoe de leerling een goede inschatting maakt van zijn prestatie en een nieuwe opgave kiest: de leerling kan zichzelf punten geven voor elke afzonderlijke stap van de opgave en kijken naar de moeite die de opgave had gekost. Hoe meer punten en hoe minder moeite, hoe sneller hij kan overstappen naar moeilijkere opgaven.
De ‘videogroep’ bleek beter te presteren op de toets. Maar uit latere studies bleek dat de leerlingen alleen hadden geleerd hoe ze nieuwe biologieopgaven moesten kiezen, ze wisten die vaardigheid niet over te hevelen naar wiskundeopgaven.
Met video’s over zelfgestuurd leren maak je leerlingen hier niet zomaar voor eens en voor altijd vaardig in. Toch is het zinvol om leerlingen te helpen bij het bewust beslissen welke opgave ze gaan maken of hoelang ze nog moeten leren voor een overhoring. Formatief toetsen leent zich hier uitstekend voor, mits je leerlingen feedback geeft over hun prestaties en expliciet aandacht besteedt aan het keuzeproces na de toets. Leren gaat na de toets gewoon door.
Steven Raaijmakers, Improving Self-Regulated Learning: Effects of Training and Feedback on Self-Assessment and Task-Selection Accuracy. Proefschrift Universiteit Utrecht, 2018.
Dit artikel verscheen in de rubriek Onderzoek kort in Didactief, maart 2019.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
