Nieuws

Docu als profielwerkstuk

Het café van het Ketelhuis, een bioscoop op het terrein van de Amsterdamse Westergasfabriek, stond op 7 april vol met opgewonden scholieren voor de uitreiking van de Documaken Film Award 2023. Documaken.nl is opgericht door filmdocenten van het Porteum in Almere, en de Amsterdamse scholen het 4e Gym, Hervormd Lyceum Zuid, het MLA, en organisatie Bekijk ‘t. Documaken.nl biedt leraren workshops aan om leerlingen goed te kunnen begeleiden.

Het is relatief nieuw, ook voor ons, beaamt geschiedenisleraar Anna Vermeiden van het Cygnus Gymnasium in Amsterdam. ‘Vroeger maakten leerlingen een geschreven profielwerkstuk, nu mogen ze het bij ons ook in de vorm van een documentaire inleveren. Hoe we dat beoordelen, is soms nog een beetje zoeken.’ Vijf van haar leerlingen maakten een film tijdens hun schoolreis naar Bosnië, waar ze leeftijdgenoten interviewden over barre tijden (‘my father barely survived’) en onder andere filmden in de oude VN-basis Potokari en in Srebrenica. Behalve een documentaire maakten zij ook een expositie en een tijdschrift. Het is burgerschapsonderwijs in optima forma, zoals het Cygnus ook op de website vermeldt.

Rainbowmarketing

Ook op Scholengemeenschap Noordik in Almelo, dat een documentaire heeft ingezonden, is de beoordeling nog een ontdekkingsreis. Er zijn dit jaar vijf films gemaakt, vertelt leraar Nederlands Gijs Ornée, ‘maar duidelijke beoordelingscriteria hadden we niet’. Grappig is dat de inzending van het Noordik – De roze agenda, over pinkwashing – best kritisch is op de eigen school. ‘Onze school doet er ook een beetje aan,’ vertellen leerlingen/filmmakers Maudsofia en Karlijn me tijdens de koffiepauze. ‘Het zet rainbowmarketing in om leerlingen te trekken.’ In hun documentaire laten ze overtuigend zien dat een aantal bedrijven daarin wel heel ver gaat. Zo sponsort Zeeman bijvoorbeeld geen regenboogevenementen maar verdient het wel geld aan hippe regenboogproducten. De leerlingen stellen goede vragen in hun film en hebben duidelijk hun huiswerk gemaakt.

Inhoudelijk wat smaller maar eerlijk en persoonlijk is de bijdrage Call me sir, van leerlingen van het IVKO in Amsterdam. Het thema kan bijna niet actueler: hoe voelt het om een dragqueen te zijn?

Ikigai

Van de zeven inzendingen wint uiteindelijk Yarigai van leerlingen Sembo Roeterink en Mika Leeflang van het Metis Montessori Lyceum uit Amsterdam. In prachtige poëtische shots zetten ze pottenbakker Niek Hoogland uit het Limburgse Tegelen en de Vlaamse garnalenvisser Stefaan Hancke neer, naast een traditionele Japanse gevelmaker. Wat hen allen verbindt, volgens de twee filmers, is ikigai, een Japans begrip dat staat voor datgene wat jou drijft, waarvoor je je bed uitkomt. De titelvertaling van hun documentaire luidt dan ook ‘datgene wat werk de moeite waard maakt’.

Ze winnen met Yarigai zowel de publieks- als de juryprijs, tweemaal een filmpas om drie maanden gratis naar de film te kunnen. Tevens krijgen ze een wild card voor het Nationaal Filmfestival voor Scholieren. Winnen zij daar in de categorie non-fictie de eerste prijs, dan verdienen ze een ticket naar het internationale jongeren  filmfestival Camera Zizanio in Griekenland. Zij krijgen hun prijs uitgereikt door de winnaar van vorig jaar (haar film? School is kut).