Onderzoek

Beloning heugt

Tekst Bea Ros
Gepubliceerd op 02-10-2012 Gewijzigd op 20-12-2017
Dat pubers nog niet kunnen plannen en dat multitasken niet bestaat, weten we ondertussen wel. Maar soms komen weetjes over het lerende brein uit onvermoede hoek. Zo leren sluipwespen ons iets over de werking van het geheugen.

Dom of slim is maar relatief. Dat concludeert een onderzoeksteam van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Wageningen Universiteit. Zo blijken sluipwespen opeens een stuk slimmer als de beloning groter is. 
Leren is niets meer of minder dan je geheugen gebruiken. En dat geheugen is iets dat door het hele dierenrijk heen ongeveer hetzelfde werkt. Net als mensen kunnen dieren informatie eventjes opslaan (kortetermijngeheugen) of blijvend vasthouden (langetermijngeheugen). Dat laatste kost meer energie en daarmee moet je, zeker als klein insect, zuinig omspringen. Of iets al dan niet het langetermijngeheugen in gaat, valt echter te manipuleren, ontdekten de onderzoekers. Een rijke beloning leidt tot een stabiel langetermijngeheugen. Sluipwespen kunnen geuren leren tijdens het leggen van eieren. Dat helpt ze om daarna snel nieuwe gastheren te vinden voor de rest van hun eieren. Hoe beter de gastheer, hoe meer nakomelingen de sluipwesp krijgt. In het onderzoek mochten de sluipwespen eieren leggen in een supergastheer (groot koolwitje) of eentje die minder fit kroost oplevert (klein koolwitje). Het bleek dat de wespen de geur van de goede gastheer beter onthielden. Dit betekent dat het geheugen van de sluipwesp zich aanpast aan de kwaliteit van de gastheer ofwel aan de beloning die het uit het hoofd leren van geuren hen oplevert. Je kunt het ook anders zeggen: hoe meer er op het spel staat, hoe beter we ons best doen om iets te onthouden. En dat klinkt opeens weer heel menselijk. 

Marjolein Kruidhof e.a., Reward Value Determines Memory Consolidation in Parasitic Wasps. In: PLOS ONE 7(8): e39615, augustus 2012

Dit artikel verscheen in Didactief, oktober 2012.

Click here to revoke the Cookie consent