Het gaat goed met de Nederlandse kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Pedagogisch medewerkers reageren goed op signalen van kinderen, hebben aandacht voor hun behoeften en er heerst doorgaans een prettige, gezellige sfeer in de groep. Deze 'emotionele kwaliteit' is op orde volgens internationale criteria. De 'educatieve kwaliteit' is echter laag tot gemiddeld: kinderen worden nog te weinig ondersteund in hun leerontwikkeling. Dat blijkt uit ons onderzoek onder 276 kinderdagverblijf- en peuterspeelzaalgroepen.
We keken bij kinderen op twee en driejarige leeftijd naar de woordenschat en de aandachtsfunctie, en zagen dat de emotionele kwaliteit een positief effect heeft op de woordenschatontwikkeling over een periode van een jaar. De educatieve kwaliteit stimuleert het vermogen van kinderen om hun aandacht ergens op te richten en vast te houden, een belangrijk onderdeel van het leervermogen. Die kun je verhogen door bijvoorbeeld meer begeleid spel aan te bieden. Uit onze observaties blijkt dat medewerkers peuters veel vrij laten spelen, een derde van de tijd wordt daaraan besteed. Maar tijdens vrij spel is de educatieve, en ook de emotionele, kwaliteit lager dan tijdens groepsactiviteiten. Dat komt omdat vrij spel meestal 'kind-geïnitieerd' spel is met weinig actieve betrokkenheid van pedagogisch medewerkers. Goed begeleid spel daarentegen, zoals een lang volgehouden fantasiespel met veel symbolisering en rollenspel, kan wel bijdragen aan de leerontwikkeling van kinderen.
De resultaten laten verder zien welke organisatorische aspecten ertoe doen, dus wat aanknopingspunten voor verbetering zijn. Zo kan een educatief VVE-programma helpen. Maar vooral continue professionele ontwikkeling, zoals aanvullende training, het gebruik van observaties en feedback door collega's of adviseurs, en regelmatig inhoudelijk teamoverleg, is belangrijk voor een hogere kwaliteit.
Pauline Slot, Early Childhood Education and Care in the Netherlands. Quality, Curriculum, and Relations with Child Development. Proefschrift Universiteit Utrecht, 2014.
Dit artikel is eerder verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (maart 2015).
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
