Leerlingen leren beter wiskunde wanneer ze actief met de lesstof bezig zijn, was Hendrikses vooronderstelling. Daarom ontwikkelde ze in SimQuest, een ict-auteursomgeving ontwikkeld door de afdeling Instructietechnologie van de Universiteit Twente, enkele wiskundeapplicaties. Centraal in de opdrachten stonden zes kernactiviteiten: abstraheren, structureren, evalueren, interpreteren, beredeneren/bewijzen/aantonen en communiceren in vaktaal. ‘Zwart-wit gezegd draait de wiskundeles vaak om het maken van sommetjes. Het gevaar bestaat dat leerlingen blijven hangen in doen zonder dat ze begrijpen waarom. Met mijn opdrachten wilde ik inzicht stimuleren.’ Zo kun je in plaats van leerlingen het aantal snijpunten uit laten rekenen, hen ook laten nadenken over de vraag hoe je zeker kunt weten dat je nooit meer dan twee snijpunten zult vinden. ‘Dat kun je onmogelijk allemaal uitproberen, dat moet je beredeneren. En dat is waar wiskunde om draait.’ In enkele vooronderzoeken bleek dat leerlingen de nodige moeite hadden om met de opdrachten te werken. Deels omdat het een nieuwe manier van werken is. Ze zijn bijvoorbeeld niet gewend aantekeningen te maken bij het oplossen van een opgave of om nieuwe kennis te incorporeren in wat ze al weten. Daarnaast speelden praktische problemen als te weinig of slechte computeraansluitingen en tijdsdruk. In een grootschalig onderzoek in twintig 4 vwo-klassen bleken de leerresultaten in de experimentele en controleconditie even goed. De eerste groep scoorde beter op begrip, de controleleerlingen waren beter in sommetjes maken ofwel in automatiseren van bewerkingen. ‘Het is aan de wiskundeleraren te bepalen wat ze belangrijker vinden’, stelt Hendrikse, inmiddels werkzaam bij ELAN, expertisecentrum voor het voortgezet onderwijs van de Universiteit Twente. Zelf vindt ze wiskunde een echt ‘praatvak’: ‘Het is heel belangrijk dat leerlingen leren verwoorden wat ze gevonden hebben en dat ze hun oplossing met argumenten kunnen onderbouwen. Zo’n centraal klassengesprek komt door de nadruk op zelfstandig leren in de verdrukking en dat is jammer.’
Petra Hendrikse, Wiskundig actief. Het ondersteunen van onderzoekend leren in het wiskundeonderwijs. Proefschrift Universiteit Twente, 2008.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
