Gevoelig

Je thuis voelen op school; iedere leraar gunt het zijn leerlingen. Maar met een leerlingpopulatie die met name in grote steden steeds diverser wordt, kan dat nog best een uitdaging zijn. Want hoe zorg je dat de lessen aansluiten bij de cultuur en leefwereld van kinderen als het lerarenteam zelf homogeen is? Geen vraagstuk van de individuele leraar, maar van het hele team, benadrukt socioloog Iliass El Hadioui (EUR/VU). Met zijn programma De Transformatieve School helpt hij leraren verbinding maken met leerlingen. Didactief sprak met scholen die instapten in het traject.
 

Hoe sluit je je les
aan bij de cultuur en
leefwereld van kinderen?

Een goede band met leerlingen en oog voor hun leefwereld maakt het ook gemakkelijker om pijnlijke en gevoelige onderwerpen te bespreken. Zoals antisemitisme, iets wat ook jongeren via sociale media steeds meer meekrijgen, ziet bijzonder hoogleraar Holocausteducatie Marc van Berkel. Met de gewelddadige gebeurtenissen in Israël en Gaza neemt het weer toe. Van Berkel vertelt hoe je jongeren kunt laten inzien waar vooroordelen, uitsluiting en discriminatie toe leiden. ‘Laat ze begrijpen hoe mensen daders worden.’

Niet alleen voor leerlingen, maar ook voor leraren is het belangrijk dat ze zich senang voelen op school. Hoe lukt je dat als de werkdruk door het nijpende lerarentekort alleen maar groeit? Misschien helpt het om out-of-the box te denken. Onderzoekers Fadie Hanna en Marjolein Zee zien kansen in een vierdaagse lesweek, waarbij de vijfde dag naar rato wordt doorbetaald. ‘Een fulltime salaris kan leraren die momenteel drie dagen werken, stimuleren om over te gaan naar vier dagen en voor externen om in dienst te treden bij een schoolbestuur.’ KBS de Kring in Lelystad voerde al zo’n lesweek in.

Hoe je het ook organiseert, structuur en stabiliteit zijn enorm belangrijk. Voor leerlingen én leraren. Leerkracht Rinke Prooi-Reijnhoudt krijgt volgens haar collega’s al achtentwintig jaar de rustigste kleuters en de makkelijkste klassen. Maar schijn bedriegt: ‘Eronder schuilt een systeem van nauwkeurig aangebrachte structuren en routines.’ Lees hoe ze dat aanpakt. Ook Laura van Breen ontdekte dat zo’n fijne werksfeer niet vanzelf komt. Met haar groep 7 heeft ze het helemaal op orde, dus dan moet die ene dag in die nieuwe groep 6 ook wel lukken, toch? ‘Alle routines die ik met mijn eigen groep 7 had ingesleten, moest ik hier nog ontdekken.’

Routines en regels vormen de ene steunpilaar van je vak als leraar. Daarvan durven afwijken als de situatie – lees: jouw leerlingen – daarom vragen, de andere. Vasthoudend én flexibel. We proberen je met onze artikelen op beide fronten te voeden. Met dit blad en niet te vergeten onze website met blogs, actualiteiten en onderzoek én ons hele archief vanaf 2003. Vergeet je onze socials niet? We delen de komende weken een heleboel online extra’s.

Masja Lebouille, webredacteur


Dit artikel verscheen in Didactief, april 2024.
 

Verder lezen

1 Leren over menselijk gedrag
2 Minder les, betere kwaliteit?
3 Team in beeld: KBS De Kring in Lelystad
4 Spijkerbroek
5 Jezelf als school opnieuw uitvinden
6 De wijsheid van… Rinke Prooi-Reijnhoudt