Onderzoek

Vier academische meesters

Jan Karkdijk (51), docent aardrijkskunde (bovenbouw havo/vwo) en teamleider havo op het Calvijn College te Goes, deed in 2009-2011 de master Academisch Meesterschap. Sinds augustus 2012 werkt hij met een Promotiebeurs aan een promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit (Denken in regionale samenhang, een mysterie?).

Waarom ben je deze master gaan doen?
'Ik ben van huis uit sociaal geograaf en wilde graag wat meer onderwijskundige kennis opdoen. Deze master leek me vooral interessant vanwege de focus op onderzoek voor onderwijs.'

Wat bent je er zelf wijzer van geworden?
'Ik heb vooral mijn onderzoeksvaardigheden opgefrist. Ik had al wel een academische opleiding, maar geografisch onderzoek steekt toch anders in elkaar dan sociaalwetenschappelijk onderzoek. Met deze master legde ik de basis voor mijn promotieonderzoek; ik kwam in contact met hoogleraren die mijn masteronderzoek aanleiding vonden voor een vervolg.
Daarnaast heb ik me kunnen bezinnen op de manier waarop ik onderwijs geef. Ik was altijd al enthousiast met mijn vak bezig, maar nam – net als zoveel docenten met een volle baan – weinig tijd voor reflectie. Tijdens deze master word je daartoe gedwongen en dat is heel goed.'

Wat hebben je leerlingen eraan?
'Mijn didactiek is veranderd. Leerlingen vinden het bij een vak als aardrijkskunde heel moeilijk om verbanden te leggen en de samenhang te zien. Ik heb me afgevraagd hoe ik beter kan inspelen op wat zij nodig hebben om te leren redeneren in samenhang. Daarvoor verdiepte ik me in didactische werkvormen als 'mysterie' en 'concept mapping' die ik eerder nooit gebruikte. Ze leveren in mijn lessen veel op. Het helpt leerlingen beter onder woorden te brengen wat ze denken.'

Je tip aan collega's: wel of geen master?
'Ik vind dat een mens altijd moet blijven leren. Dat hoeft niet per se via een master, als je er maar voor zorgt dat je niet stilstaat en je blijft ontwikkelen. Als ik collega's hoor zeggen 'ik draai al jaren havo 4', dan vraag ik me af: wat draait er dan – wat ben je aan het doen? Alsof je aan een lopende band staat. Ik vind dat je altijd innovatief moet blijven. Een master die bij je past kan daarbij heel inspirerend werken.'

Pieter Wisse, wiskundeleraar op de Christelijke Scholengemeenschap Walcheren in Middelburg, deed in 2009-2011, de master Academisch Meesterschap.

Waarom ben je deze master gaan doen?
'Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in nieuwe dingen. Dus toen mijn school vroeg of ik belangstelling had, heb ik direct ja gezegd.'

Wat ben je er zelf wijzer van geworden?
'Ik heb veel geleerd tijdens de colleges, maar misschien nog wel meer daarbuiten. De contacten met collega's van andere scholen en de gesprekken over hoe zij allerlei zaken aanpakten hebben mij veel kennis en inzicht opgeleverd. En daarnaast natuurlijk de onderzoeksvaardigheden en door het onderzoek het inzicht in hoe leerlingen soms moeite kunnen hebben met leren.'

Wat hebben jouw leerlingen eraan?
'Door mijn onderzoek heb ik meer oog gekregen voor hoe moeilijk een bepaalde groep leerlingen wiskunde vindt. Daardoor ben ik me meer bewust geworden van mijn manier van lesgeven en dat probeer ik ook te vertalen naar de inhoud van mijn lessen. Daarbij hoop ik dat ze nu ook iemand zien met een meer open en onderzoekende houding.'

Jouw tip aan collega's: wel of geen master?
'Laat ik het zo zeggen: als ik opnieuw de mogelijkheid kreeg, zou ik het direct weer doen. Als je eraan begint, moet je er de tijd voor nemen. En in sommige periodes is het echt heel erg intensief. Maar onderzoek doen is heel erg inspirerend. Ik hoop dat deze master nog heel lang blijft bestaan.'

Maartje Buijs (36), docent geschiedenis (bovenbouw havo/vwo) op het Liemers College in Zevenaar, deed in 2009-2011 de master Academisch Meesterschap. Sinds maart 2012 is ze voorzitter van CoMN (Community of Masters NiME www.comn.nu) en voorzitter van de onderzoekscoördinatoren bij De Gelderse Onderwijsgroep Quadraam.

Waarom ben je deze master gaan doen?
'Ik wilde mezelf verder ontwikkelen en weer studeren. Niet om "buiten de les" ergens beter in te worden, maar juist om mijn geschiedenisonderwijs te verbeteren. Deze master sprak me aan vanwege de brede aandacht voor onderwijskunde, vakdidactiek, pedagogiek en onderzoek in de praktijk.'

Wat ben je er zelf wijzer van geworden?
'Het was ongelofelijk inspirerend om wekelijks collega's te ontmoeten die allemaal op hun eigen manier actief waren om zichzelf te verbeteren. Iedereen bracht weer andere gedachten, ideeën en invalshoeken in. De kans weer colleges te volgen en naar experts te luisteren, vond ik ook fantastisch. Er valt zóveel te weten en te onderzoeken. De master heeft op die manier ook mijn plezier in m'n werk op school vergroot.'

Wat hebben jouw leerlingen eraan gehad?
'Als ik mijzelf verbeter, kan ik ook beter lesgeven. Mijn leerlingen waardeerden het dat ik als docent kritisch naar mijn eigen aanpak ging kijken en hen naar hun mening vroeg. Het idee 'er wordt naar ons geluisterd en er wordt ook echt iets mee gedaan' vonden ze heel fijn. Tijdens de acht weken van mijn praktijkonderzoek naar activerende huiswerkopdrachten hebben leerlingen ook echt beter gescoord. In dat opzicht was het heel opbrengstgericht wat ik heb gedaan. Ze hebben geleerd hoe huiswerk ook zou kunnen. Ik hoop natuurlijk dat ze die manier van werken vasthouden.'

Jouw tip aan collega's: wel of geen master?
'Doe absoluut een master! Omdat je er ontzettend veel van leert en geïnspireerd raakt. Het geeft je visie en een metaview. Je wordt elke week even uit je school getrokken. Normaal gesproken heb je allemaal dezelfde mensen om je heen en ken je alleen de sfeer en cultuur op je eigen school. Collega's van andere scholen ontmoeten inspireert en relativeert. Het is wel zwaar, je kunt het er niet even bij doen. Gelukkig werd ik door mijn school ook echt één dag per week vrijgesteld. Als je die ruimte niet krijgt, is de kans op afhaken groter.'

Marie-Thérèse van de Kamp, kunstvakdocent op het Theresialyceum in Tilburg, deed de master Academisch Meesterschap in 2009-2011. Ze is nu bezig met promotieonderzoek.

Waarom ben je deze Master gaan doen?
'Eigenlijk ben ik na de middelbare school altijd doorgegaan met leren. Na de lerarenopleiding heb ik nog de Jan van Eyckacademie gedaan en daarna een master kunstgeschiedenis. Als ik iets tegenkom wat me interesseert, wil ik daar meer van weten. Naast docent in het voortgezet onderwijs ben ik ook vakdidacticus bij de lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam en ik hoopte hier meer te leren over leren en instructie. '

Wat ben je er zelf wijzer van geworden?
'Om te beginnen heb ik geleerd hoe je goed wetenschappelijk onderzoek doet en wat daar allemaal bij komt kijken. Daarnaast heb ik veel geleerd door de contacten met docenten uit andere domeinen en heb ik bijvoorbeeld veel meer inzicht gekregen in leerprocessen.'

Wat hebben jouw leerlingen eraan?
'Misschien hebben mijn leerlingen er wel het meest aan dat ik nog bij hen voor de klas sta. Eigenlijk was het in het onderwijs nooit mogelijk om je verder te ontwikkelen en carrière te maken. Vervolgstappen gingen altijd richting schoolmanagement of buiten het onderwijs. Nu heb ik het gevoel dat ik me ontwikkel en carrière maak, maar nog steeds voor de klas sta. Dit is echt een inspiratie om in het onderwijs te blijven. Daarbij krijg ik heel positieve reacties op mijn lessen.'

Jouw tip aan collega's?
Ik kan iedere docent die nieuwsgierig is naar het onderwijs deze Master Academisch Meesterschap aanbevelen. Het ontwikkelen van onderzoekvaardigheden is een belangrijke stap om de kwaliteit van je onderwijs te verbeteren. In heel veel sectoren is een afdeling research & development heel normaal. Waarom in het onderwijs dan niet?

11 juni 2013