Onderzoek

Open vragen laten kleuters praten

Hoe taalvaardiger kleuters zijn, hoe soepeler en beter ze vanaf groep 3 leren lezen. Een inmiddels beproefde manier om de taalontwikkeling van kleuters te stimuleren is interactief voorlezen. Hierbij stelt de leraar voor, tijdens en na het voorlezen vragen over het verhaal.
De kunst is om als leraar leerlingen zo veel mogelijk aan het praten te krijgen. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam zijn daar dieper in gedoken: welk type vragen werkt het beste? Ze analyseerden de interacties tijdens voorleessessies van zeven leraren met in totaal 176 kleuters.

Goede balans

De onderzoekers zagen gesloten vragen (welke kleur heeft Kikker?), semi-open vragen (wat doet Kikker nou?) en open vragen (wie is er ook weleens bang?). Vooral die laatste soort nodigt kleuters uit tot uitgebreide antwoorden. En inderdaad: hoe groter het aandeel open vragen, hoe groter de woordenschat en hoe langer de gemiddelde antwoorden.
Alleen maar open vragen stellen is overigens niet wat de onderzoekers aanbevelen. Het gaat om een goede balans: je moet leerlingen geleidelijk uitdagen steeds meer zelf te vertellen over het verhaal. Verder is het belangrijk de vragen goed af te stemmen op de belevingswereld van je leerlingen. Door te (moeilijke) open vragen kunnen ze dichtslaan.
De onderzoekers hebben bij dezelfde groep leraren gekeken of het werken met mindmaps tijdens het interactief voorlezen iets extra’s toevoegt. Hierbij richten de leraren vooraf de aandacht van de leerlingen op een specifiek aspect van het verhaal, zoals: waar speelt het verhaal zich af of wat is het hoofdprobleem? Na het voorlezen gaat de klas hierover in gesprek en tekent de leraar een mindmap. Ook deze aanpak bevordert de taalvaardigheid, maar bleek niet beter dan gewoon interactief voorlezen.

Femke van der Wilt, Chiel van der Veen en Sarah Michaels, The Relation Between the Questions Teachers Ask and Children’s Language Competence. In: The Journal of Educational Research, 2022 (NRO-projectnummer 40.5.18500.023).

Femke van der Wilt, Mireille Smits en Chiel van der Veen, Shared Book Reading in Early Childhood Education: Effect of Two Approaches on Children’s Language Competence, Story Comprehension, and Causal Reasoning. In: Journal of Research in Childhood Education (verwacht, NRO-projectnummer 40.5.18500.023).

Dit artikel verscheen in Didactief, april 2022.