Kloppen alle alarmerende verhalen over klimaatverandering wel? Als een leerling met die onderzoeksvraag aan een profielwerkstuk begint, weet je dat dat een gekleurd verhaal oplevert. Maar dat kan óók als een leerling voor een neutrale formulering kiest en zo objectief mogelijk te werk gaat, blijkt uit het promotieonderzoek van onderwijskundige Johan van Strien.
Van Strien onderzocht hoe jongeren tegenstrijdige informatie verwerken. Hij liet leerlingen uit 5vwo teksten lezen over de invloed van gewelddadige videogames en over klimaatverandering. ‘De eigen mening kleurt de manier waarop jongeren informatie verwerken. Over de invloed van videogames bestaan er bijvoorbeeld tegenstrijdige wetenschappelijke inzichten. Speelt een leerling zelf vaak videogames en is hij niet gewelddadig, dan gelooft hij niet dat er sprake is van enige invloed. Daarop selecteert hij.’
Jongeren wegen dus niet de opzet, reikwijdte of betrouwbaarheid van een onderzoek, maar kijken wat aansluit bij hun eigen mening. Bij klimaatverandering was dat nog duidelijker: ‘Er is veel wetenschappelijk bewijs dat de mens een belangrijke bijdrage levert aan klimaatverandering, maar sceptische jongeren waren hiervan niet echt onder de indruk.’
Van Strien liet leerlingen tijdens het verwerken van informatie hardop nadenken. In een ander experiment volgde hij hun oogbewegingen tijdens het lezen. ‘Zo heb ik kunnen zien dat ze wel alle informatie bestuderen en niet onbewust al een soort voorselectie maken.’
Hij wil graag vervolgonderzoek doen om te kijken of zijn bevindingen ook van toepassing zijn op leraren. Hoe selecteren die?
Van Strien onderstreept het belang van het ontwikkelen van een onderzoekende houding bij leerlingen. ‘Als vooringenomenheid een rol speelt bij de verwerking van informatie, valt er nog veel te verbeteren aan de onderzoeksvaardigheden van leerlingen.’
Johan van Strien, Who to Trust and What to Believe? Effects of Prior Attitudes and Epistemic Beliefs on Processing and Justification of Conflicting Information From Multiple Sources. Proefschrift Open Universiteit, 2014.
Dit artikel is verschenen in de rubriek Onderzoek Kort in Didactief, jan/feb 2015.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
