‘Elk doel zonder een plan is slechts een wens.’ Dit citaat van Antoine de Saint-Exupéry in het proefschrift van Fianne Konings vat haar bevindingen mooi samen. Al 25 jaar investeert de Nederlandse overheid in cultuureducatie in het po, met als een van de speerpunten samenwerking tussen scholen en culturele instellingen. Die samenwerking met bijvoorbeeld een museum, centrum voor de kunsten of theatergroep zou moeten uitmonden in structurele aandacht voor cultuuronderwijs en doorlopende leerlijnen. Daar blijkt nog wel een wereld te winnen.
Konings onderzocht beleidsdocumenten tussen 1996 en 2020 en constateert dat rijkelijk onduidelijk blijft wat culturele instellingen precies zouden moeten aanbieden en of ze daartoe eigenlijk wel in staat zijn. Er is meer gekeken naar óf er samenwerking was dan naar hoe die eruitzag. Geen wonder dat in de praktijk nauwelijks bekend is of de ontwikkeling van kinderen vooruitgaat.
Cultuuronderwijs is gebaat bij een systematischer aanpak, stelt Konings. Uit haar vijf casestudies blijkt ook dat het aanbod van culturele instellingen nog vaak ongericht is. De promovenda ontwikkelde instrumenten om scholen en culturele instellingen te helpen meer lijn, opbouw en samenhang aan te brengen. Belangrijke onderlegger is de cultuurtheorie van Konings’ promotor Barend van Heusden over de ontwikkeling van cultureel bewustzijn bij leerlingen. Dit bewustzijn kan groeien door systematische aandacht voor hoe mensen (via cognitieve vaardigheden als waarnemen, verbeelden en analyseren) betekenis geven aan hun (culturele) omgeving en voor de vorm waarin ze dat doen (taal, beeld, muziek). Scholen en culturele instellingen kunnen met die theorie en leerplankundige criteria over een doorlopende leerlijn gerichter nadenken over het wat, hoe en waarom van culturele activiteiten. Zo wordt ook duidelijker welke expertise ze van instellingen nodig hebben.
Fianne Konings, Zitten we op één lijn? Een studie naar de bijdrage van culturele instellingen aan doorlopende leerlijnen cultuuronderwijs in de basisschool. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, 2020.
Dit artikel verscheen in Didactief, juni 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
