Op het moment dat leerlingen in de bovenbouw havo/vwo een profielwerkstuk moeten maken, hebben ze nog nauwelijks ervaring met zelfstandig onderzoek doen, terwijl dat wel van hen wordt verwacht. Beter zou het zijn om een doorlopende leerlijn ‘onderzoeksvaardigheden’ van brugklas tot eindexamenklas te hebben. In dit project hebben 23 leraren van zes vo-scholen daarvoor aanpakken en (beoordelings)materiaal ontwikkeld en uitgeprobeerd. Expliciete instructie van de deelstappen in de onderzoekcyclus (oriënteren, verkennen, plannen, verzamelen, analyseren en concluderen, rapporteren en presenteren) is belangrijk. Leerlingen oefenen eerst elke stap afzonderlijk en daarna het geheel. Door rubrics of feedbackformulieren weten leerlingen wat er van hen wordt verwacht.
Maak leerlingen duidelijk: het gaat niet alleen om het product (zoals een profielwerkstuk), hun leertaak is juist dat ze de stappen in het onderzoekproces in de vingers krijgen. Laat hen oefenen met verschillende vormen van onderzoek of laat hen voorbeelden daarvan vergelijken. En heel belangrijk: zorg dat jij en je collega’s op één lijn zitten, zodat leerlingen bij verschillende vakken eenduidige instructie krijgen en de beoordelingscriteria helder zijn. Voorbeelden van lesmateriaal zijn te vinden in het onderzoeksrapport.
Christel Verberg, Lysanne Post, Roeland van der Rijst en Wilfried Admiraal, Naar zelfstandig onderzoek van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Eindrapportage NRO praktijkgericht onderzoek (projectnummer 405-15-552). ICLON/Universiteit Leiden, 2019.
Dit artikel verscheen in Didactief, januari-februari 2020.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
