Onderzoek

Grafiek: onderwijs in euro's

Kleinere klassen (ingevoerd onder Netelenbos), hogere salarissen? In de editie van 2012 heeft het CBS eindelijk in kaart gebracht welke factoren voor de grootste prijsstijgingen zorgen.

Scholen gaven tussen 2000 en 2010 €9,5 miljard meer uit (prijsniveau 2010). Omdat er meer leerlingen waren (€3,7 miljard) en omdat elke leerling meer kostte (€5,8 miljard).

Op geboortecijfers heeft de overheid natuurlijk geen invloed. Interessant is dan waarom leerlingen meer gingen kosten (€5,8 miljard). Steeg de prijs van boeken en schoolgebouwen of ging personeel meer kosten?

Uitgaven per deelnemer 2000-2010

Bron: CBS (2012). Jaarboek onderwijs in cijfers

Drie factoren spelen een rol in de gestegen kosten: de materiële uitgaven per leerling (plus €2,2 miljard), de loonkosten (plus €2,5 miljard) en het effect van ratio werknemers/leerlingen (plus €1,1 miljard). In het basisonderwijs stegen alle drie de categoriën.

Met name in het basisonderwijs werden huur en energie duurder. Bovendien werden schoolbesturen in deze periode vaak verantwoordelijk voor buitenonderhoud, soms zelfs (bij volledige doordecentralisatie) voor het hele schoolgebouwen. De sociale lasten stegen in de hele sector, en dan vooral de pensioenpremies. Salarissen gingen €1,4 miljard meer kosten. In het basisonderwijs veranderde bovendien de verhouding personeel/leerlingen het sterkst. Kleinere klassen kostten €1,2 miljard extra in deze onderwijssector.

Resumerend: Het basisonderwijs werd duurder door verkleining van de klassen (ratio leraar/leerling), in het middelbaar onderwijs stegen vooral de huisvestingslasten. Het hoger en universitair onderwijs betaalde vooral voor het stijgende aantal studenten.

Het rapport spreekt zich verder niet uit over de ʿbatenʾ van deze toegenomen investeringen: dat deed het SCP vorig jaar wel en dat leidde tot nogal wat kritiek. De teneur was dat de toegenomen uitgaven niet leidden tot hogere opbrengsten. Maar het voeren van een politieke discussie is dan ook niet de taak van het CBS: met dit rapport zijn in ieder geval de cijfers weer helder.

Reinout van Brakel is onderwijskundige en publiceert dagelijks een onderwijsgrafiek op internet.