Zelf actief kennis verwerven, samenwerkend leren, zelfregulering en intrinsieke motivatie. Zie daar de belangrijkste sleutelwoorden van vernieuwingsonderwijs dat op sociaal-constructivistische leest geschoeid is. Bij dergelijk onderwijs hoort, aldus vele studies, een leeromgeving waarin leerlingen zelfstandig of in groepjes werken aan 'levensechte' problemen en de leraar hen begeleidt in het aanleren van leerstrategieën.
Zien we dat ook echt in de praktijk? Met die vraag stapte Maaike Koopman, onderzoeker aan de Eindhoven School of Education, binnen bij De Nieuwste School in Tilburg. Met een analyseschema turfde ze nauwkeurig het gedrag van leraren en de inhoud van hun lessen. Ze zag onder meer dat leraren inderdaad lesstof veelvuldig verbonden aan de echte wereld, dat ze putten uit een rijk scala aan doceermethoden, expliciet aandacht besteedden aan leerstrategieën en leerlingen veel samen lieten werken. Ze brachten kortom de sociaal-constructivistische idealen in de praktijk.
Tot op zekere hoogte leidde dat tot de verwachte positieve effecten bij leerlingen. Zo bleken de meeste leerlingen intrinsiek gemotiveerd om te leren. Mogelijk trekt deze school dit type leerlingen aan, maar dankzij de leeromgeving weet de school de motivatie wel vast te houden: 'Ook in de bovenbouw zijn leerlingen intrinsiek gemotiveerd, terwijl uit onderzoek bekend is dat motivatie vaak gedurende de schoolloopbaan afneemt.'
In deze leeromgeving zou je ook verwachten dat leerlingen vaker diepgaande dan oppervlakkige leerstrategieën (analyserend-reflectief leren versus stampen) hebben, maar beide bleken even vaak voor te komen. Verder lieten leerlingen zich graag begeleiden door de leraar en waren ze minder geneigd hun eigen leergedrag te reguleren. Op dat punt kan deze school nog wel winst behalen, denkt Koopman. 'Strakke begeleiding hebben leerlingen in deze leeromgeving eerst wel nodig, maar leraren zouden dat op den duur kunnen afbouwen.'
Als sterk punt noemt Koopman dat alle leraren het concept omarmen en dit consequent in hun lessen doorvoeren. 'Als je dit soort onderwijs wilt geven, doe het dan ook echt integraal.'
Maaike Koopman, Anouk Bakx en Douwe Beijaard, Students' Goal Orientations and Learning Strategies in a Powerful Learning Environment: A Case Study. In: Studies in Educational Evaluation, juli 2014.
Tekst: Bea Ros
Dit artikel is eerder verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief, maart 2015.
24 juli 2015
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
