Onderzoek

Leren op maat kan robuuster

Tekst Bea Ros
Gepubliceerd op 09-09-2021 Gewijzigd op 16-12-2021
Beeld Floor Rieder
Gepersonaliseerd leren is een containerbegrip geworden. Een Amerikaanse reviewstudie schept orde in de chaos.

Het klinkt mooi en je kunt er als beleidsmaker of schoolbestuurder goede sier mee maken. Maar wat bedoelen we eigenlijk met gepersonaliseerd leren? Is het extra uitleg aan een leerling, adaptieve oefensoftware of een leermenu op maat? Zolang iedereen er een eigen invulling aan geeft, valt er weinig zinnigs te zeggen over hoe effectief gepersonaliseerd leren is.

Amerikaanse onderzoekers zetten in een reviewstudie zaken op een rijtje. Eerst formuleren ze een algemeen theoretisch kader: gepersonaliseerd leren (personalized learning, PL) is een aanpassing van de leeromgeving aan individuele kenmerken van leerlingen die diverse doelen kan dienen.



Geen bodem

Scholen kunnen aan al die touwtjes – aanpassingen, kenmerken en doelen – trekken. Maar ze missen vaak inzicht in welk touwtje, dus welk PL-ontwerp, in hun context het beste past. Een eerste begin is aansluiting zoeken bij wat we al weten uit bewezen leer- en motivatietheorieën, zoals aansluiten bij voorkennis en interesses, het belang van self-efficacy en de cognitive load theory. Die zouden een leidraad voor PL-ontwerpen moeten zijn.

De onderzoekers lichtten vervolgens 376 studies naar PL door. Ook hierin missen ze een bodem. Slechts krap 6% bevat een definitie van gepersonaliseerd leren. In de top drie van touwtjes staan bewezen effectieve didactieken: aansluiten bij de voorkennis, interesses en beginsituatie van leerlingen. Schrikbarend vinden de onderzoekers dat op nummer vier aansluiting bij leerstijlen prijkt – een theorie die al lang naar het rijk der fabelen is verwezen.
De meeste studies zijn verkennend en bevatten daarom geen harde metingen van effectiviteit. De effectstudies laten meer positieve dan negatieve effecten zien, alleen zijn de ingezette touwtjes in en tussen studies zo divers dat er geen robuuste uitspraken mogelijk zijn over wat nou precies wel en niet werkt. Een ‘many-to-many-to-many’-aanpak, zoals de onderzoekers schrijven. Er is kortom werk aan de winkel. 
 


Matthew Bernacki e.a., A Systematic Review of Research on Personalized Learning: Personalized by Whom, to What, How, and for What Purpose(s)? In: Educational Psychology Review, 2021.


Dit artikel verscheen in Didactief, september 2021

Click here to revoke the Cookie consent