Recensies

Schrijven is liegen?

Dit is wat dokter Bloem ziet in het hoofd van Sallie Mo: ‘Je hebt een boekenkast voor de buitendeur gezet! En voor alle ramen!’ Sinds de dood van haar opa verstopt Sallie Mo zich in boeken. Om haar weer de wereld in te laten kijken, verordonneert de psychiater dat ze drie maanden lang niet mag lezen. Van pure ellende gaat ze daarom maar schrijven, want ze kan nou eenmaal niet zonder verhalen.
Sallie Mo zou zomaar het alter ego van Sjoerd Kuyper kunnen zijn, want zijn vertelstem klinkt luid en duidelijk in haar schrijfsels door. Natuurlijk heeft hij haar zelf bedacht, maar het gaat verder: in Bizar spreidt Kuyper zijn maatschappij- en mensbeelden tentoon. Aan bod komen God, de dood, het sublieme, waarheid, vrouwenemancipatie, politieke macht, vluchtelingen, maar vooral veel zijns- en zinsvragen. To be or not to be, om met Hamlet, Sallie Mo’s literaire held, te spreken. Het bijzondere is dat Kuyper een toon weet te vinden die past bij de dertienjarige Sallie Mo. Zijn, of haar, verhaal mag alle kanten opvliegen, maar is sprankelend en onderhoudend.
Plaats van handeling is een camping op een eiland waar Sallie Mo en haar moeder plus twee andere alleenstaande moeders en hun kinderen (Dylan, Beiteltje en Donnie) al sinds jaar en dag elke zomer bivakkeren. Deze zomer stuiten ze op drie weggelopen kinderen die zich schuilhouden in een bunker in de duinen, een verhaallijn die steeds grimmiger en grilliger wordt.
Op een gegeven moment vervagen de grenzen tussen wat echt gebeurt en wat zich alleen in Sallie Mo’s schrijvershoofd afspeelt. Eerst biecht ze het nog op als ze iets heeft verzonnen, later mag de lezer dat zelf uitzoeken. Al schrijvende verkent ze de wereld en ze ontdekt dat liegen minder erg is dan ze altijd heeft verkondigd, sterker nog, dat liegen misschien wel het beste is wat schrijvers kunnen doen om de waarheid te tonen.
Bizar is een ode aan het leven, aan het creëren en (be)denken: ‘Misschien bestaat alles wat je kunt bedenken echt, misschien bestaat niets echt en zijn er alleen gedachten. Maar wie denkt ze dan? Wie zit mij te bedenken?’ Gelukkig heeft Sjoerd Kuyper Sallie Mo bedacht.

Sjoerd Kuyper, Bizar. Vanaf 12 jaar. 320 blz. Hoogland & Van Klaveren, 2019, € 15,95.

Deze recensie verscheen in Didactief, mei 2019.

Verder lezen

1 Sjoerd De Grote S