Onderzoek

Academische leraar staat alleen

In hoeverre lukt het academische leerkrachten om onderzoek de school in te krijgen? Om daarachter te komen, zijn zeven (recente en latere) afgestudeerden van drie universitaire pabo’s drie jaar gevolgd.

Net als alle beginners waren ze het eerste jaar vooral bezig met overleven. Daarna kwam er ruimte voor reflectie en het gebruik van vakliteratuur.
Maar na drie à vier jaar werd dat bij vier van hen juist minder: ze gebruikten bij het lesgeven steeds meer hun eigen ervaring in plaats van literatuur. Wel hadden ze belangstelling voor onderzoeksmatig werken op schoolniveau.

Collega’s motiveren

Om zich te kunnen ontwikkelen, hebben de academische leerkrachten de eerste twee jaar vooral behoefte aan ruimte en vrijheid om dingen uit te proberen in de eigen klas. Als ze een speciale rol of functie mogen vervullen, zoals coördinator of lid van een onderzoeksgroep, scherpt dat naar eigen zeggen de onderzoeksvaardigheden en kritische blik van collega’s. Dit gold voor zes van de zeven leerkrachten, al wilden sommige scholen dat leerkrachten eerst ervaring opdeden alvorens hen breder te betrekken bij de schoolorganisatie.
In de latere jaren zijn daarnaast collega’s die openstaan voor vernieuwing essentieel, net als de vaardigheden van de academische leerkrachten zelf om anderen te motiveren voor onderzoeksmatig werken. Aan dat eerste schortte het op drie scholen, zoals een leerkracht beschrijft: ‘Vroeger dacht ik altijd: ik word leerkracht, dan zie ik wat er verbeterd kan worden en dan ga ik kijken hoe ik dat kan doen. Maar nu denk ik: daar zit helemaal niemand op te wachten, in ieder geval niet op deze school.’ Als school laat je academische leerkrachten tot bloei komen als je hun kwaliteiten ziet en wilt benutten voor ontwikkeling en verbetering van het onderwijs.

Jan Baan, The Contribution of Academic Teachers to Inquiry-Based Working in Primary Schools. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 2020.

Dit artikel verscheen in Didactief, april 2020.