Onderzoek

Primoraten hebben grote ambities

Tekst Jessica Dijkhof
Gepubliceerd op 02-06-2025 Gewijzigd op 28-10-2025
De Beroepsvereniging Academici Basisonderwijs (BAB) startte in 2021 met primoraten: een netwerk van leraren die zich richten op het verbinden van praktijk en theorie. Zo komen er structureel doorgroeimogelijkheden voor academisch geschoolde leraren en wordt de onderwijskwaliteit verhoogd. Op de foto v.l.n.r.: Marit Kruiskamp (ervaringsdeskundige implementatie Teacher Leadership en primoratenbegeleider bij SKOE in Enschede); Sander Dankelman (beleidsadviseur kennisinfrastructuur bij de PO-Raad); Tom Drukker (projectleider onderzoeksagenda en begeleider van het primoraat bij Openbaar Onderwijs Groningen); Mariëlle Rijsmus (projectleider onderzoeksagenda bij stichting BOOR en projectleider PO-VO bij FOKOR in Rotterdam); Elke Mulder (academisch leerkracht basisschool de Wegwijzer van GroeisaamPO en oprichter Primoraten; Hester Edzes (adviseur onderwijs & ontwikkeling bij ASKO scholen en academisch schoolopleider bij de UPvA.

Onderwijs van binnenuit versterken

Primoraten vormen een krachtige beweging binnen het primair onderwijs. Een primor is een academisch geschoolde leraar die één of meerdere jaren (praktijk)onderzoek doet naar een vraagstuk dat relevant is voor de school of stichting en vaak gerelateerd is aan de strategische ambities. Het gaat dan bijvoorbeeld om het bevorderen van goed lees- of rekenonderwijs of de aandacht voor hoogbegaafdheid of meertaligheid.

Op basis van bestaande literatuur en gedegen onderzoek kijkt de primor welke stappen er in de praktijk gezet kunnen worden om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Het primorschap biedt professionaliseringsmogelijkheden en nieuwe uitdagingen voor leraren en zorgt er ook voor dat zij hun vakmanschap kunnen versterken en verdiepen. Zo spelen zij een sleutelrol bij het slaan van een brug tussen wetenschap en praktijk.

Primoren leveren een waardevolle bijdrage aan de kennisinfrastructuur. Ze hebben geregeld onderling contact, onder meer tijdens landelijke intervisiebijeenkomsten, en vormen zo een landelijk netwerk. In de toekomst wordt ingezet op het verdiepen van dit netwerk, zodat primoren hun praktijkinzichten nog makkelijker kunnen uitwisselen.

Kerngroep

De kerngroep die de primoren begeleidt, werkt aan een solide structuur die primoren ondersteunt én onderwijsorganisaties helpt om het primoraat goed in te bedden. Hierbij wordt nadrukkelijk gekeken naar het succesvolle voorbeeld van practoraten (mbo). De organisatie van primoraten kent een eigen Raad van Advies met primoren, bestuurders en kritische meedenkers. Zij gaan regelmatig in gesprek over het versterken en vergroten van de primoraten.

Brug tussen wetenschap en praktijk

Ambities

De ambities voor de toekomst zijn groot. Hoewel missie en visie nog worden aangescherpt, ligt er al een meerjarenplan klaar. Naast het versterken van het gelijkwaardig partnerschap tussen wetenschap en onderwijspraktijk, is het streven dat er over tien jaar binnen elke onderwijsorganisatie een primor werkzaam is. Leraren krijgen dan de kans om voortbouwend op hun vakmanschap een bijdrage te leveren aan kennisontwikkeling. Dat kan niet alleen bijdragen aan een onderzoekende cultuur binnen het primair onderwijs en een verbetering van de kwaliteit én kennis, maar ook leiden tot aantrekkelijker werkgeverschap en meer doorstroommogelijkheden. De impact van primoraten reikt hierdoor veel verder dan één leraar: primoraten maken het onderwijs als geheel sterker.

Onderwijsorganisaties bekostigen hun eigen primoraat én dragen bij aan de landelijke beweging. Deze betrokkenheid versterkt de inbedding, vergroot de impact en zorgt voor blijvende verandering. Inmiddels reikt de kennisinfrastructuur verder dan alleen primoren. Academisch geschoolde leraren zoeken de verbinding met stakeholders, bijvoorbeeld vanuit kennisinstellingen, en gebruiken bevindingen uit eerdere praktijkonderzoeken van bijvoorbeeld het NRO. In de toekomst wordt deze betrokkenheid verder uitgebreid.

Jessica Dijkhof is communicatiemedewerker bij de PO-Raad

Meer info

Geïnteresseerd? Mail dan naar [email protected] voor meer informatie.

 

Click here to revoke the Cookie consent