Burgerschapsvorming is in de meeste Europese landen een vast onderdeel in het onderwijs. De Groningse promovenda Maria Isac onderzocht in een landenvergelijkende studie de invloed van schoolkenmerken op kennis en gedrag van leerlingen.
De enige schoolkenmerken die het verschil kunnen maken, zijn 'een democratisch klasklimaat waarin vrije dialoog en kritische discussies over controversiële politieke en maatschappelijke kwesties worden aangemoedigd' en 'het stimuleren van positieve interpersoonlijke relaties'. Bovendien geldt die invloed vooral kennis. Op houding, gedrag, waarden en overtuigingen hebben scholen nauwelijks invloed. Op deze punten zijn leerlingkenmerken als afkomst en socio-economische status bepalend: op niet-cognitieve burgerschapscompetenties scoren autochtone leerlingen met een hoge socio-economische status gemiddeld hoger. Schoolkenmerken verklaren 23% van de verschillen in burgerschapskennis van leerlingen. Dat percentage geldt ook voor vakken als wiskunde of lezen, maar vergeleken met deze vakken spelen bij burgerschapsonderwijs minder schoolkenmerken een rol.
Isac onderzocht ook de invloed van klassensamenstelling op de houding van leerlingen jegens immigranten. Hoe meer immigrantenleerlingen in de klas of op school, hoe positiever die houding; een bevestiging van de opvatting dat gelegenheid tot contact positief uitpakt. Wel signaleerde Isac hier verschillen tussen landen. Zo bleek in Italië inderdaad dat meer immigranten in de klas zorgden voor een positieve houding, maar in Estland bleek juist het omgekeerde het geval.
Maria M. Isac, Effective Civic and Citizenship Education: a Cross-Cultural Perspective. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, 2015.
Tekst: Bea Ros
Dit artikel is eerder verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (december 2015).
11 maart 2016
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
