Het ombuiggesprek is een van de aanbevolen instrumenten binnen het School-Ex 2.0 Programma (2013-2015) voor de aanpak van jeugdwerkloosheid: mbo-opleidingen moeten jongeren die een opleiding met weinig arbeidsmarktperspectieven willen doen, zien te verleiden een andere weg in te slaan. Lukt dat?
Studenten wegjagen, daar zitten weinig opleidingen op te wachten. Eerste voorwaarde voor effectieve ombuiggesprekken is dan ook dat opleidingen er echt zelf van overtuigd zijn dat de arbeidsmarktperspectieven slecht zijn. Bijvoorbeeld doordat ze nauwelijks stageplaatsen (meer) kunnen vinden en afgestudeerden niet aan de bak komen. Tweede voorwaarde is dat er iets om te buigen valt en dat blijkt op mbo-2-niveau lastig. Feitelijk zit er alleen nog brood in Techniek. Derde voorwaarde is dat jongeren open staan voor een ombuigadvies. Dat is volgens respondenten nauwelijks het geval. Ze malen nauwelijks om hun kansen op de arbeidsmarkt en kiezen een opleiding die hen leuk en interessant lijkt. Die intrinsieke motivatie, aldus de opleidingen, is juist op dit niveau belangrijk om vast te houden: het voorkomt voortijdige uitval. Dus misschien heeft de student niet meteen een baan, maar hij haalt tenminste wel zijn basiskwalificatie.
Jongeren hebben hun keuze al bepaald als ze zich aanmelden. Werk daarom samen met vmbo-scholen, zodat je leerlingen al tijdens hun keuzeproces kunt wijzen op arbeidsmarktkansen en kunt laten ontdekken dat ze met meer opleidingen een match hebben dan ze zelf wellicht denken. Experimenten met een verplichte vroegtijdige vooraanmelding kunnen nuttig zijn om zo meer te kunnen sturen in het studiekeuzeproces.
Staar je niet blind op arbeidsmarktperspectieven van die ene mbo-2-opleiding. Ook met goede doorstroommogelijkheden kun je studenten betere baankansen geven. En besteed aandacht aan vaardigheden als zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en flexibiliteit, want wendbaarheid is belangrijk op de 21e-eeuwse arbeidsmarkt.
Dit artikel is verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (juni 2016).
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
