Schoolleiders en bestuurders in het voortgezet onderwijs geven tijdens de coronacrisis meer dan voorheen hun professionalisering intern – binnen de eigen organisatie – vorm. Dit blijkt uit focusgesprekken met xtal schooldirecteuren, teamleiders en bestuurders in het vo, die onderzoekers hielden. De noodgedwongen meer intern gerichte blik is niet per se slecht nieuws, want hij sluit aan bij de beweging naar een open leercultuur binnen onderwijsinstellingen, waarin professionals elkaar opzoeken, feedback geven en elkaar aanzetten tot leren. Een nadeel kan zijn dat inzichten van ‘buiten de eigen bubbel’ minder snel binnenkomen.
Schoolleiders en bestuurders vragen zich af hoe zij goed leiding kunnen geven aan hun
team, in tijden waarin er snelle besluiten genomen moeten worden en overleg (deels) online plaatsvindt. De coronacrisis leidt dus tot specifieke professionaliseringsbehoeften. Het doorvoeren van veranderingen in digitalisering en ict leidt duidelijk tot de wens om hierop te professionaliseren. Dit geldt ook voor andere urgente thema’s, zoals crisismanagement en leiderschap, zorgen bij medewerkers en aandacht voor vitaliteit, en doorvoeren van ontwikkelingen na de coronacrisis. De schoolleiders en bestuurders vertellen dat zij in de coronacrisis minder formele professionaliseringsactiviteiten, zoals een cursus, volgen. Ze kiezen vaker voor het bijwonen van kortdurende activiteiten, waaronder webinars en het bekijken van online video’s.
|
Professionele ontwikkeling De drie focusgesprekken met schoolleiders en bestuurders in het vo zijn onderdeel van de jaarlijks terugkerende monitor naar de professionele ontwikkeling van schoolleiders en bestuurders in het vo. De monitor wordt sinds 2016 uitgevoerd door het Kohnstamm Instituut in samenwerking met Oberon, in opdracht van het Schoolleidersregister VO (SRVO) en de VO-academie (onderdeel van de VO-raad). Met de inzichten uit dit monitoringsonderzoek kunnen beleidsmakers, scholen en besturen hun professionaliseringbeleid voor leidinggevenden aanscherpen. Bovendien kunnen opleidingsinstituten op basis van de monitor hun aanbod verfijnen. |
De respondenten ervaren minder verbondenheid met collega’s tijdens online meetings en vinden dat meer energie kosten. Daarnaast merken ze dat met name intervisie minder geschikt is in een online omgeving. Hybride meetings, met een deel van de collega’s fysiek in school en een deel online, maken communicatie ook lastiger. Bovendien geven schoolleiders en bestuurders aan soms minder tijd en energie te hebben voor hun professionalisering, omdat ze druk bezig zijn met de impact van corona op hun organisatie.
Toch ervaren schoolleiders en bestuurders ook positieve gevolgen van de coronacrisis. Overleggen zijn online makkelijk en snel in te plannen. Via beeldbellen krijgen ze meer te zien van de thuissituatie van collega’s, waardoor ze elkaar beter leren kennen. Verder voeren de schoolleiders en bestuurders vaker gesprekken met collega’s die zich zorgen maken over de gevolgen van de coronacrisis. Ze proberen ook aandacht te hebben voor het gezond houden van deze collega’s.
De schoolleiders en bestuurders merken dat ze in de tweede coronagolf betere keuzes en
afwegingen maken in hun werk en in het vormgeven van professionalisering, dan tijdens de eerste coronagolf, voor de zomervakantie van 2020. Ze reageren minder ad hoc. Er is sprake van learning-on-the-job: ze reflecteren op de opgedane ervaringen en passen die toe in hun organisatie.
Ze zien in dat online leren effectief kan zijn, ook voor bepaalde activiteiten na de coronacrisis. Een teamleider vertelt dat haar houding ten aanzien van online leren veranderd is: ‘Ik was wat sceptisch over online congressen en webinars. Ik dacht altijd dat je het meeste leert als je fysiek met elkaar het gesprek kunt aan gaan. Daar ben ik wel een beetje van terug gekomen. Ik had vorige week een heel gaaf online congres over ons roosterprogramma. Toen dacht ik, het was echt een hele leuke dag en ik heb eigenlijk de hele dag achter mijn scherm gezeten. Dus bepaalde vormen van professionaliseren kunnen vanaf een afstandje net zo effectief zijn.’
De Jong, A., Bomhof, M., Schenke, W., & Stronkhorst, E. (2021). Rijker inzicht in professionele ontwikkeling. Focusgesprekken 2020 als onderdeel van de monitor professionele ontwikkeling schoolleiders en bestuurders in het vo. Utrecht: Oberon en Kohnstamm Instituut.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
