Onderzoek

Een goede buur...

Waarom moeten leerlingen Duits leren?
'Engels beheersen we nog goed, de andere vreemde talen steeds minder. Zonde, want een vreemde taal leren is goed voor je. Voor je hersenen, je leert diversiteit van dichtbij kennen en voor je Bildung als mens. Werelden gaan voor je open als je een andere taal leert. We leven in Europa, in een internationale wereld, daar moet burgerschapsontwikkeling over gaan. En dat moet een school een kind ook leren. Niet (alleen) bij maatschappijleer. Burgerschapsontwikkeling gaat via de talen. Begin dus bij je (Duitse) buren. Het is eigenlijk vreemd dat we Duits niet meer verplicht op school leren. We hebben open grenzen, maar sluiten steeds meer onze monden. We begrijpen elkaar steeds minder, terwijl we naast elkaar leven. Wat Duits onderscheidt van bijvoorbeeld Spaans: Duits is letterlijk dichtbij. Een uitwisseling is zo te organiseren en niet duur. En het allerbelangrijkste: leerlingen uit Duitsland komen ook makkelijk naar ons.'

Is uitwisseling zo belangrijk dan?
'Op uitwisseling ervaar je dat het anders kan. Nederlandse leerlingen zien bijvoorbeeld dat betrokkenheid in de klas in Duitsland meetelt voor je cijfer. Dat leerlingen daarom anders in de les zitten. En: de leerlingen uit Duitsland komen ook bij onze leerlingen op bezoek. Ze logeren bij hen thuis. Maken hun school, hun leven mee. Zo'n ervaring blijft ze hun leven lang bij. Ook voor leraren is zo'n uitwisseling belangrijk. Ze spiegelen hun beroepspraktijk, zien hoe ze het daar aanpakken, hoeveel uur ze draaien en wat ze verdienen.'

Het vak gaat u aan het hart.
'Ja, het lerarentekort bij Duits is groot. En dat merk je aan de kwaliteit van de lessen. Onbevoegde leraren kunnen niet hetzelfde eruit halen als een goed opgeleide docent. Bijvoorbeeld een toneelstuk in het Duits opvoeren. Hier leren leerlingen zo veel van, een cultuur, een gedachtewereld gaat voor ze open. Dat vergroot hun kennis echt.
In Amsterdam werken vijf VO-scholen, waaronder het Calandlyceum, daarom nauw samen met vijf opleidingsinstituten, waaronder Inholland. Binnen dat samenwerkingsverband, de Nieuwe Opleidingsschool Amsterdam (NOA), hebben we duidelijke afspraken gemaakt over de begeleiding van studenten. Waar vroeger de ene student alleen achter in de klas mocht zitten en de ander gelijk les mocht geven, zijn de stages nu overal hetzelfde. Belangrijk, want veertig procent van de opleiding gebeurt op school.'

Werven jullie ook leerlingen voor de lerarenopleiding Duits?
'Duits ligt niet in het blikveld van leerlingen. We werven niet actief voor de lerarenopleiding, maar brengen ze direct in contact met Duitse studenten die in Amsterdam studeren. Zij verzorgen via NOA gastlessen op scholen. Op het Calandlyceum attenderen we leerlingen wel op de studie Duits. Leerlingen die hoge cijfers halen of die opvallen in het leerlingenmentoraat. Met NOA en Inholland hebben we ook contact met de Universiteit Duisburg/Essen. Studenten en docenten van de lerarenopleiding volgen er jaarlijks een speciaal programma. Ze reflecteren met Duitse collega's in het Duits over het vak. En komen opgeladen terug. Ook hier geldt: uitwisseling doet het vak goed.'

Tekst: Gerda van 't Spijker
Beeld: De Beeldredaktie

Dit artikel is verschenen als onderdeel van de Didactief-special Duits (januari 2015). Deze special is gemaakt in opdracht en met een financiële bijdrage van Goethe-instituut, Duitsland Instituut Amsterdam, Nationaal Congres Duits, AG Deutsch macht Spaß, EP-Nuffic, Levende Talen en Alumniportal Deutschland.