Interview

Drie vragen aan Mirjam Trapman

Wat is het belangrijkste obstakel voor deze leerlingen?

Er bestaan aanzienlijke niveauverschillen tussen vmbo-leerlingen in de basisberoepsgerichte - en kaderberoepsgerichte leerweg wat betreft begrijpend lezen en begrijpelijk schrijven. In mijn onderzoek speelden deze verschillen een cruciale rol. Wat in de eerste plaats opviel was dat lezen en schrijven sterk samenhangen met de woordenschat en grammaticale kennis waar vmbo’ers over beschikken. Te weinig taalkennis is voor een aantal leerlingen dan ook een obstakel voor het goed begrijpen en het schrijven van een tekst. Wat betreft leesvaardigheid vonden we ook dat woordenschatontwikkeling een significante rol speelt bij de vooruitgang in lezen voor de leerlingen die met een andere thuistaal zijn opgegroeid.

Kunnen die anderstalige leerlingen hun achterstand inhalen?

Zeker. Meertalige leerlingen uit de steekproef scoorden aanvankelijk een flink stuk lager dan Nederlandstalige klasgenoten op begrijpend lezen en begrijpelijk schrijven, maar in de loop van drie schooljaren vertoonden ze een snellere vooruitgang in hun lees- en schrijfontwikkeling. Aan het eind van het derde leerjaar waren er zelfs geen significante verschillen meer tussen beide groepen in lees- en schrijfvaardigheid, al bleven er verschillen wat betreft woordenschat en grammaticakennis.

Wat betekent dat voor de praktijk in het vmbo?

Het is belangrijk om in de eerste jaren van het vmbo aandacht te besteden aan woordenschat en grammatica. Dat gaat immers samen met beter tekstbegrip en betere schrijfproducten. Daar moet je als docent aan werken dus. Daarnaast weten we dat kennis over teksten en het gebruik van lees- en schrijfstrategieën van belang zijn, en dat leerlingen ervaring moeten kunnen opdoen met zelf lezen en schrijven van teksten. Doorzetten dus. 

Mirjam Trapman, ‘Reading and writing development of low-achieving adolescents, The roles of linguistic knowledge, fluency, and metacognitive knowledge’. Proefschrift UvA, 2016.

Dit artikel verscheen in Didactief, januari/februari 2016.