Veel middelbare scholieren ondervinden problemen bij het begrijpend lezen, en met name met schoolboekteksten. Uit wetenschappelijk onderzoek is veel bekend over effectief leesonderwijs. Zo weten we bijvoorbeeld dat het onderwijzen van leesstrategieën positieve effecten kan hebben op de leesvaardigheid, net zoals de aandacht voor tekststructuren en -verbanden. Toch wordt dit vaak niet toegepast in taal- of zaakvaklessen. Om deze kloof tussen onderzoek en praktijk te dichten hebben Amsterdamse onderzoekers een aanpak ontwikkeld waarin verschillende inzichten samenkomen.
De kern van de aanpak is om leerlingen schoolboekteksten samen te laten lezen in plaats van zelfstandig. De onderzoekers lieten 121 leerlingen uit zes klassen van vmbo-t, havo en vwo samen lezen tijdens hun aardrijkskunde-, geschiedenis- en biologielessen. Dit deden zij acht weken lang gedurende drie uur per week. In aansluiting hierop kregen leerlingen bij de lessen Nederlands instructie over tekststructuur en zinsverbanden.
Samen leesstrategieën oefenen en daarover praten heeft positieve effecten op het tekstbegrip, blijkt uit deze studie. Wanneer leerlingen zich in kleine groepjes over een tekst buigen, delen zij hun kennis. Want wat doe je als je een zin niet begrijpt? En hoe onderscheid je hoofd- en bijzaken van elkaar? Met uitzondering van de jongens met een zwakke leesvaardigheid gingen de leerlingen in vergelijking met een controlegroep meer vooruit in begrijpend lezen. Bovendien nam hun kennis van connectieve woorden toe (maar, tenzij of daarom), evenals hun kennis over leesstrategieën en tekststructuren.
Tekst: Niki Moeken
Niki Moeken, Folkert Kuiken en Camille Welie, Samenwerkend lezen in het voortgezet onderwijs (SALEVO): de effecten in kaart gebracht. Universiteit van Amsterdam/NRO, 2015. Meer info: [email protected].
Dit artikel is eerder verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (december 2015).
1 maart 2016
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
